messner1_Aleksander KalkaNurPhoto via Getty Images_climatechangeprotestsign Aleksander Kalka/NurPhoto via Getty Images

De wereld mag de klimaatverandering niet vergeten

DESSAU-ROßLAU – Als de huidige coronavirus-pandemie ons iets heeft geleerd, is het wel dat onze onderling verbonden, gemondialiseerde economieën en samenlevingen zeer kwetsbaar zijn voor plotselinge schokken.

De COVID-19-uitbraak, en de vreselijke omvang van zijn impact, was een niet voorzienbare “zwarte zwaan”-gebeurtenis. Op dit moment luidt de opdracht om in snel tempo de pakketten en het beleid in stelling te brengen die kunnen helpen om de crisis in de gezondheidszorg aan te pakken, de kwetsbaren te beschermen en de weg te plaveien voor de herstart van onze economieën zodra de pandemie over haar top heen is. Dat zal ook het moment zijn waarop overheden, wetenschappers en het publiek zullen moeten stilstaan, de geleerde lessen ter harte zullen moeten nemen en plannen zullen moeten introduceren om samenlevingen veerkrachtiger te maken om zo beter met mogelijke toekomstige pandemieën om te kunnen gaan.

Maar we lopen het risico een nog veel grotere uitdaging aan het adres van onze beschaving over het hoofd te zien, te weten de klimaatverandering. En dat is beslist geen “zwarte zwaan”-probleem, gezien de wetenschappelijke alarmbellen die al in een vroeg stadium zijn afgegaan en de afgelopen jaren steeds luider zijn gaan klinken.

Net als in iedere noodsituatie is tijd een groot goed. Zonder snelle interventie nu kan de klimaatverandering de levens en het levensonderhoud van miljarden mensen schaden, talloze gemeenschappen ernstig in gevaar brengen, het bestaan van kuststeden en kleine eilandstaten bedreigen, en schade veroorzaken waarmee toekomstige generaties te kampen krijgen. De opwarming van de aarde en de klimaatverandering in het algemeen zullen ook het risico vergroten dat oude ziekten opnieuw de kop opsteken en dat hedendaagse ziekten als malaria zich over de hele wereld verspreiden. Ook nieuwe dreigingen voor de volksgezondheid kunnen opduiken – de uitbraak van het Nipah-virus in Maleisië eind jaren negentig is daar een goed voorbeeld van.

Gelukkig weten we al wat we moeten doen om de klimaatverandering het hoofd te bieden en een betere, duurzamer wereld te bouwen. Als we met die kennis aan de slag gaan, kunnen samenlevingen economisch weer net zo productief worden als ze vandaag de dag zijn, maar met nieuwe soorten groene banen, schonere lucht, gezondere oceanen, minder vervuilde gemeenschappen en wellicht ook grotere sociale rechtvaardigheid.

Voor het aanpakken van de klimaatverandering (en andere mondiale en nationale dreigingen) is een benadering nodig die de verdelende bekrompenheid van “ik, mijn belangen en mijn land eerst” afwijst ten gunste van een groter “wij,” verenigd door ons gedeelde belang: dat van onze overleving. Nog concreter: wetenschappers betogen dat we de opwarming van de aarde moeten beperken tot 1,5°C om frequentere en schadelijker extreme weersgebeurtenissen te kunnen voorkomen, en natuurlijke systemen als koraalriffen en tropische bossen als die in het Amazone-gebied te kunnen beschermen.

Subscribe to PS Digital
PS_Digital_1333x1000_Intro-Offer1

Subscribe to PS Digital

Access every new PS commentary, our entire On Point suite of subscriber-exclusive content – including Longer Reads, Insider Interviews, Big Picture/Big Question, and Say More – and the full PS archive.

Subscribe Now

Dankzij het klimaatverdrag van Parijs uit 2015 beschikt de wereld over een routekaart voor het bereiken van een koolstofarme toekomst. Bijna ieder land heeft een nationaal plan op grond waarvan de rijkere landen steun moeten geven aan de armere, en overheden schalen hun klimaatinspanningen steeds verder op. Het ambitieuze doel is om in 2050 een wereld te bereiken van “netto-nulgroei” als het om de uitstoot van koolstofdioxide gaat, een wereld die in de spiegel kan kijken en kan zeggen: “We hebben het geflikt.”

De COVID-19-pandemie onderstreept het feit dat we allemaal in hetzelfde schuitje zitten: geen land is immuun voor de grote mondiale dreigingen. Eenzelfde solidariteit tussen landen en mensen is nodig om het nog grotere risico van de klimaatverandering aan te pakken.

Er zijn redenen voor optimisme. De capaciteit voor het opwekken van schone energie zoals wind- en zonne-energie verdubbelt iedere 5,5 jaar, zo niet sneller, en de elektrificatie van het vervoer is al een heel eind gevorderd.

Intussen hebben duizenden steden onder de paraplu van bondgenootschappen als ICLEI – Local Governments for Sustainability en C40 Cities ambitieuze doelstellingen voor het omlaag brengen van de emissies omarmd. Ruim 800 mondiale bedrijven hebben soortgelijke doelstellingen geformuleerd, in lijn met de consensus onder klimaatwetenschappers, en er is ruim $30 bln aan investeringen toegezegd ter ondersteuning van een koolstofarme economie.

Maar in een brede reeks sectoren liggen we nog steeds achter op schema. De Global Alliance for Buildings and Construction schat bijvoorbeeld dat de manier waarop we onze huizen bouwen en bewonen verantwoordelijk is voor bijna 40% van de mondiale uitstoot van koolstofdioxide.

Terwijl wetenschappers vaak snel een vaccin tegen ziekten kunnen ontwikkelen, zullen we het klimaatveranderingsprobleem niet uit de wereld kunnen helpen als we het maar ten dele aanpakken. De komende jaren zullen cruciaal zijn, te beginnen met de COP26-klimaatconferentie die in november in Groot-Brittannië moet plaatsvinden – vijf jaar na de belangrijke top in Parijs. Het is essentieel dat een grote meerderheid van regeringen, ondersteund door een kritische massa van plaatselijke autoriteiten, bedrijven en NGOs, hun klimaatambities dan op een hoger plan tillen.

Als burgers moeten we er intussen bij onze regeringen op aandringen het juiste te doen door snel en op grote schaal de opwarming van de aarde aan te pakken. En als het ergste van de COVID-9-pandemie eenmaal voorbij is, moeten we samenkomen op onze werkplekken, in onze gemeenschappen en thuis om de verwezenlijking van een gezondere en klimaatvriendelijker toekomst te ondersteunen. Op die manier kunnen we ervoor zorgen dat 2020 een jaar is om ook om positieve redenen in herinnering te houden.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/AH0fixvnl