Door de Russische spiegel

VITORIA-GASTEIZ – De Russische president Vladimir Poetin beschouwt de ineenstorting van de Sovjet-Unie al heel lang als een ‘geopolitieke catastrofe.’ De invasie van Oekraïne, die nu bijna een jaar duurt, kan worden gezien als het hoogtepunt van zijn jarenlange inspanningen om het Sovjetrijk te herstellen. Hoewel deze poging vrijwel zeker zal mislukken, kan Poetin erin slagen een van de ergste kenmerken van de USSR nieuw leven in te blazen: het gecentraliseerde, verstarde economische systeem.

Nu de Russische economie onder Westerse sancties gebukt gaat, pleiten enkele van de belangrijkste economen en wiskundigen van het land voor een terugkeer naar de tijd van de vijfjarenplannen en kwantitatieve productiedoelstellingen. In een interview ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van de oprichting van de Sovjet-Unie riep de econoom Ruslan Grinberg op tot herinvoering van de planeconomie – een mening die makkelijk zou kunnen worden verworpen als Grinberg niet het hoofd was van het invloedrijke Instituut voor Economie van de Russische Academie van Wetenschappen.

Wat Grinberg voorstelde is geen oorlogseconomie waarin de productie wordt afgestemd op de behoeften van het leger. Een planeconomie zou volgens hem ‘niet richtinggevend, maar indicatief’ moeten zijn. De regering, zo legde hij uit, moet economische prioriteiten formuleren, maar bedrijven niet vertellen wat ze moeten produceren en wanneer. In plaats daarvan moet de staat ‘de productie stimuleren via subsidies en het begrotings- en douanebeleid.’