LONDEN – Veranderingen in het wereldhandelssysteem, niet in de laatste plaats als gevolg van de toenemende Chinees-Amerikaanse rivaliteit, hebben de laatste jaren de krantenkoppen gehaald. Maar terwijl de meeste aandacht uitging naar trends als de ‘friend-shoring,’ ‘near-shoring’ en ‘reshoring’ van aanbodketens, zijn recente veranderingen in de patronen van grensoverschrijdende Euraziatische handel grotendeels onopgemerkt gebleven, ondanks hun gevolgen voor de doeltreffendheid van de westerse sancties tegen Rusland.
Die sancties hebben hebben betrekking op goederen die ‘kunnen bijdragen tot de versterking van de Russische industriële capaciteit,’ waaronder kwantumcomputers, geavanceerde halfgeleiders, gevoelige machines, goederen die verband houden met vervoer, en chemicaliën. Zij hebben ook betrekking op wapens, goederen voor gebruik in de olie-industrie en de zeevaart, en luxeproducten.
Sommige goederen worden beschouwd als ‘gedeeltelijk’ gesanctioneerd, omdat de lijst van onder de sancties vallende goederen niet perfect is afgestemd op de productcodes – ruim zesduizend in totaal – in de standaard-handelsclassificatie. De sancties kunnen bijvoorbeeld alleen gelden voor producten met een waarde boven een bepaalde drempel – bijvoorbeeld een skipak dat ruim driehonderd euro kost – of alleen voor sommige producten die tot een bepaalde categorie behoren, zoals mousserende wijn. (Champagne valt wel onder de sancties, maar prosecco niet, vermoedelijk omdat Russische oligarchen geacht worden een voorkeur te hebben voor champagne).
De vraag is of Rusland in staat is de westerse beperkingen te omzeilen en toegang te krijgen tot gesanctioneerde goederen. Er zijn goede redenen om aan te nemen dat dit het geval is.
Het is waar dat de uitvoer van de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk naar Rusland met ruim de helft is gedaald sinds het land vorig jaar zijn grootschalige invasie in Oekraïne begon, en de daling is tachtig procent groter voor gesanctioneerde goederen dan voor niet-gesanctioneerde goederen. Maar de uitvoer van de EU en het VK naar Armenië, Kazachstan en Kirgizië is tegelijkertijd sterk gestegen, vooral voor producten die onder de sancties van de EU en het VK tegen Rusland vallen. En deze drie landen – allemaal lid van de Euraziatische douane-unie, naast Wit-Rusland en Rusland – hebben hun uitvoer naar Rusland verhoogd, met name de uitvoer van – u raadt het al – producten waarop sancties van toepassing zijn.
Don’t miss our next event, taking place at the AI Action Summit in Paris. Register now, and watch live on February 10 as leading thinkers consider what effective AI governance demands.
Register Now
Hoewel deze verschuivingen geen bewijs zijn van vals spel, duiden zij erop dat sommige gesanctioneerde goederen hun weg naar de Russische markt vinden via een soort Euraziatische handelsdraaimolen. Hoewel de nieuwe Euraziatische stromen momenteel slechts vijf tot tien procent bedragen van de daling van de rechtstreekse uitvoer uit de EU en het VK naar Rusland, is dit aandeel gestegen – en voor tientallen specifieke productlijnen reeds zeer hoog.
Zo compenseerde de indirecte handel via Eurazië in de eerste maanden van de sancties (mei-augustus 2022) al 58 procent van de daling van de directe uitvoer van voertuigen met inwendige verbrandingsmotoren (voertuigen met een waarde van ruim vijftigduizend euro vallen onder de sancties). Dit compenseert ruimschoots de daling van de uitvoer van computers.
Er is ook een merkbare toename van de Euraziatische handel in goederen die vergelijkbaar zijn met goederen waarvoor sancties gelden. Dit kan betekenen dat sommige handelszendingen opzettelijk verkeerd worden ingedeeld om sancties te omzeilen – een praktijk die vaak wordt gebruikt om grensbelastingen te ontduiken. Men zou bijvoorbeeld een röntgentoestel voor industrieel gebruik, waarop sancties van toepassing zijn, kunnen bestempelen als een röntgentoestel voor tandheelkunde, dat vrij kan worden uitgevoerd. De Europese uitvoer van pompen en compressoren – waarvoor slechts enkele sancties gelden – naar Centraal-Azië is aanzienlijk toegenomen.
De handel tussen Europa en Rusland is waarschijnlijk ook omgeleid via andere landen. De uitvoer uit China en Turkije naar Rusland is sinds medio vorig jaar zomer toegenomen, waarbij vooral de uitvoer uit China een aantal goederen omvat die op de westerse sanctielijst staan. Terwijl de Europese uitvoer van dieseltrucks naar Rusland met 102 miljoen dollar daalde, lag de Chinese uitvoer van dergelijke trucks naar Rusland in mei-augustus 2022 362 miljoen dollar hoger dan het gemiddelde van 2017-21 voor dezelfde periode. Soortgelijke trends zijn te zien bij andere soorten zware machines.
[Voeg hier grafiek twee in.]
De scherpe daling van de rechtstreekse uitvoer uit de EU en het VK naar Rusland wijst erop dat de sancties tot op zekere hoogte werken. Maar exportsancties zullen altijd moeilijk perfect uit te voeren zijn, omdat de prikkels niet op elkaar zijn afgestemd. De deelnemende regeringen willen dat iedereen de regels strikt handhaaft, maar kunnen bereid zijn hun eigen bedrijven wat milder te behandelen – een verschijnsel dat doet denken aan de Koude Oorlog. Tegelijkertijd grijpen niet-deelnemende regeringen elke gelegenheid aan om hun eigen exporteurs te stimuleren.
Als sanctielanden proberen de druk op een doorvoerland op te voeren, zal onvermijdelijk een andere route worden gevonden om de beperkingen te omzeilen. De implicatie is duidelijk: geen enkel sanctiestelsel is waterdicht. Om de doeltreffendheid van zijn maatregelen te verhogen, zal het Westen mechanismen moeten uitwerken om gecoördineerde actie te verzekeren.
To have unlimited access to our content including in-depth commentaries, book reviews, exclusive interviews, PS OnPoint and PS The Big Picture, please subscribe
While "globalization" typically conjures images of long-distance trade and migration, the concept also encompasses health, the climate, and other forms of international interdependence. The perverse irony is that an anti-globalist America may end up limiting the beneficial forms while amplifying the harmful ones.
worries that we will end up with only harmful long-distance dependencies, rather than beneficial ones.
Though Donald Trump attracted more support than ever from working-class voters in the 2024 US presidential election, he has long embraced an agenda that benefits the wealthiest Americans above all. During his second term, however, Trump seems committed not just to serving America’s ultra-rich, but to letting them wield state power themselves.
Given the United Kingdom’s poor investment performance over the past 30 years, any government would need time and luck to turn things around. For so many critics and commentators to trash the current government’s growth agenda before it has even been launched is counterproductive, if not dangerous.
sees promise in the current government’s economic-policy plan despite its imperfections.
LONDEN – Veranderingen in het wereldhandelssysteem, niet in de laatste plaats als gevolg van de toenemende Chinees-Amerikaanse rivaliteit, hebben de laatste jaren de krantenkoppen gehaald. Maar terwijl de meeste aandacht uitging naar trends als de ‘friend-shoring,’ ‘near-shoring’ en ‘reshoring’ van aanbodketens, zijn recente veranderingen in de patronen van grensoverschrijdende Euraziatische handel grotendeels onopgemerkt gebleven, ondanks hun gevolgen voor de doeltreffendheid van de westerse sancties tegen Rusland.
Die sancties hebben hebben betrekking op goederen die ‘kunnen bijdragen tot de versterking van de Russische industriële capaciteit,’ waaronder kwantumcomputers, geavanceerde halfgeleiders, gevoelige machines, goederen die verband houden met vervoer, en chemicaliën. Zij hebben ook betrekking op wapens, goederen voor gebruik in de olie-industrie en de zeevaart, en luxeproducten.
Sommige goederen worden beschouwd als ‘gedeeltelijk’ gesanctioneerd, omdat de lijst van onder de sancties vallende goederen niet perfect is afgestemd op de productcodes – ruim zesduizend in totaal – in de standaard-handelsclassificatie. De sancties kunnen bijvoorbeeld alleen gelden voor producten met een waarde boven een bepaalde drempel – bijvoorbeeld een skipak dat ruim driehonderd euro kost – of alleen voor sommige producten die tot een bepaalde categorie behoren, zoals mousserende wijn. (Champagne valt wel onder de sancties, maar prosecco niet, vermoedelijk omdat Russische oligarchen geacht worden een voorkeur te hebben voor champagne).
De vraag is of Rusland in staat is de westerse beperkingen te omzeilen en toegang te krijgen tot gesanctioneerde goederen. Er zijn goede redenen om aan te nemen dat dit het geval is.
Het is waar dat de uitvoer van de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk naar Rusland met ruim de helft is gedaald sinds het land vorig jaar zijn grootschalige invasie in Oekraïne begon, en de daling is tachtig procent groter voor gesanctioneerde goederen dan voor niet-gesanctioneerde goederen. Maar de uitvoer van de EU en het VK naar Armenië, Kazachstan en Kirgizië is tegelijkertijd sterk gestegen, vooral voor producten die onder de sancties van de EU en het VK tegen Rusland vallen. En deze drie landen – allemaal lid van de Euraziatische douane-unie, naast Wit-Rusland en Rusland – hebben hun uitvoer naar Rusland verhoogd, met name de uitvoer van – u raadt het al – producten waarop sancties van toepassing zijn.
[Voeg hier grafiek één in.]
PS Events: AI Action Summit 2025
Don’t miss our next event, taking place at the AI Action Summit in Paris. Register now, and watch live on February 10 as leading thinkers consider what effective AI governance demands.
Register Now
Hoewel deze verschuivingen geen bewijs zijn van vals spel, duiden zij erop dat sommige gesanctioneerde goederen hun weg naar de Russische markt vinden via een soort Euraziatische handelsdraaimolen. Hoewel de nieuwe Euraziatische stromen momenteel slechts vijf tot tien procent bedragen van de daling van de rechtstreekse uitvoer uit de EU en het VK naar Rusland, is dit aandeel gestegen – en voor tientallen specifieke productlijnen reeds zeer hoog.
Zo compenseerde de indirecte handel via Eurazië in de eerste maanden van de sancties (mei-augustus 2022) al 58 procent van de daling van de directe uitvoer van voertuigen met inwendige verbrandingsmotoren (voertuigen met een waarde van ruim vijftigduizend euro vallen onder de sancties). Dit compenseert ruimschoots de daling van de uitvoer van computers.
Er is ook een merkbare toename van de Euraziatische handel in goederen die vergelijkbaar zijn met goederen waarvoor sancties gelden. Dit kan betekenen dat sommige handelszendingen opzettelijk verkeerd worden ingedeeld om sancties te omzeilen – een praktijk die vaak wordt gebruikt om grensbelastingen te ontduiken. Men zou bijvoorbeeld een röntgentoestel voor industrieel gebruik, waarop sancties van toepassing zijn, kunnen bestempelen als een röntgentoestel voor tandheelkunde, dat vrij kan worden uitgevoerd. De Europese uitvoer van pompen en compressoren – waarvoor slechts enkele sancties gelden – naar Centraal-Azië is aanzienlijk toegenomen.
De handel tussen Europa en Rusland is waarschijnlijk ook omgeleid via andere landen. De uitvoer uit China en Turkije naar Rusland is sinds medio vorig jaar zomer toegenomen, waarbij vooral de uitvoer uit China een aantal goederen omvat die op de westerse sanctielijst staan. Terwijl de Europese uitvoer van dieseltrucks naar Rusland met 102 miljoen dollar daalde, lag de Chinese uitvoer van dergelijke trucks naar Rusland in mei-augustus 2022 362 miljoen dollar hoger dan het gemiddelde van 2017-21 voor dezelfde periode. Soortgelijke trends zijn te zien bij andere soorten zware machines.
[Voeg hier grafiek twee in.]
De scherpe daling van de rechtstreekse uitvoer uit de EU en het VK naar Rusland wijst erop dat de sancties tot op zekere hoogte werken. Maar exportsancties zullen altijd moeilijk perfect uit te voeren zijn, omdat de prikkels niet op elkaar zijn afgestemd. De deelnemende regeringen willen dat iedereen de regels strikt handhaaft, maar kunnen bereid zijn hun eigen bedrijven wat milder te behandelen – een verschijnsel dat doet denken aan de Koude Oorlog. Tegelijkertijd grijpen niet-deelnemende regeringen elke gelegenheid aan om hun eigen exporteurs te stimuleren.
Als sanctielanden proberen de druk op een doorvoerland op te voeren, zal onvermijdelijk een andere route worden gevonden om de beperkingen te omzeilen. De implicatie is duidelijk: geen enkel sanctiestelsel is waterdicht. Om de doeltreffendheid van zijn maatregelen te verhogen, zal het Westen mechanismen moeten uitwerken om gecoördineerde actie te verzekeren.