duer1_ LILLIAN SUWANRUMPHAAFP via Getty Images_plasticpollutionriverbangkokcoronavirus Lillian Suwanrumpha/AFP via Getty Images

De plastic-pandemie

SINGAPORE – Het valt niet te ontkennen dat plastic voor eenmalig gebruik van levensbelang is geweest in de strijd tegen COVID-19, vooral voor gezondheidszorgwerkers in de frontlinie. Het heeft ook de naleving van social distancing-regels vergemakkelijkt, door de levering aan huis mogelijk te maken van basisproducten, met name voedsel. En het kan hebben geholpen besmettingen tegen te gaan, door in veel steden herbruikbare koffiebekers en boodschappentassen te vervangen, uit angst dat het virus erop zou blijven zitten.

Maar alom gedeelde fotoʼs van plastic zakken met medisch afval die zich buiten ziekenhuizen opstapelen, en van gebruikte persoonlijke beschermingsmiddelen die ronddrijven in kustwateren en aanspoelen op de stranden van de wereld, tonen opnieuw aan dat er ook een keerzijde is aan het gebruik van dit soort plastics. Als we niet voorzichtig zijn kan het kortetermijndenken tijdens de pandemie leiden tot een nog grotere calamiteit op het gebied van het milieu en de volksgezondheid in de toekomst.

Uiteraard was de verspreiding van plastic afval – en de daarmee gepaard gaande vervuiling van de mondiale waterwegen – al vóór de COVID-19-pandemie een belangrijke zorg voor een steeds groter wordend deel van de wereldbevolking, waarbij er op beleidsmakers, bedrijven en internationale organisaties als de Verenigde Naties werd aangedrongen om actie te ondernemen. Sommige nationale en lokale overheden hebben plastic voor eenmalig gebruik belast en verboden (hoewel ze niet allemaal hun beloftes zijn nagekomen). Grote bedrijven hebben in milieuvriendelijker verpakkingen geïnvesteerd.

Nu dreigt de COVID-19-crisis echter de vooruitgang te laten stokken en zelfs terug te draaien.

Hoewel het tijd zal kosten om erachter te komen hoeveel extra plastic tijdens de crisis is geproduceerd, zijn de voorlopige data verbijsterend. In China schat het ministerie van Ecologie en het Milieu dat de ziekenhuizen in Wuhan op het hoogtepunt van de uitbraak dagelijks ruim 240 ton afval hebben geproduceerd, tegen 40 ton in normale tijden. Op basis van deze gegevens voorspelt consultancy-firma Frost & Sullivan dat de Verenigde Staten als gevolg van COVID-19 in slechts twee maanden voor een heel jaar aan medisch afval zullen hebben gegenereerd.

Een soortgelijke toename van het afval kan bij gewone burgers worden waargenomen. In China is de dagelijkse productie van mondkapjes in februari naar 116 miljoen stuks gestegen, twaalf maal meer dan in januari. Honderden tonnen aan weggegooide mondkapjes werden alleen al tijdens de piek van de uitbraak dagelijks ingezameld; het is onbekend hoeveel meer er zijn weggegooid bij het normale huishoudelijk afval. Volgens het Thailand Environment Institute is het plastic afval toegenomen van 1500 ton naar 6300 ton per dag, als gevolg van de enorme groei van de voedseldistributie aan huis.

Subscribe to PS Digital
PS_Digital_1333x1000_Intro-Offer1

Subscribe to PS Digital

Access every new PS commentary, our entire On Point suite of subscriber-exclusive content – including Longer Reads, Insider Interviews, Big Picture/Big Question, and Say More – and the full PS archive.

Subscribe Now

Wat het probleem nog heeft verergerd is dat veel afvalbeheerdiensten niet op volle capaciteit hebben gedraaid, als gevolg van de social distancing-regels en de orders om thuis te blijven. In de VS is de vuilnisinzameling op veel plekken opgeschort, onder meer in delen van Miami-Dade en Los Angeles.

In Groot-Britannië is het zogenoemde fly-tipping – illegale afvalstort – tijdens de pandemie met 300% toegenomen. In sommige landen melden bedrijven die innovatieve methoden van recycling en het hergebruik van plastic stimuleren dat er via de gewone afvalstromen minder plastic binnenkomt, hetgeen erop kan duiden dat een steeds groter volume aan plastics op stortplaatsen of rechtstreeks in het milieu belandt.

Tijdens de COVID-19-crisis is het van cruciaal belang om de kwetsbaren te beschermen, om ervoor te zorgen dat gezondheidszorgwerkers de middelen en de steun krijgen die zij nodig hebben om hun werk veilig te kunnen doen, om te voorkomen dat gezondheidszorgsystemen overbelast raken en om extra besmettingsgolven te vermijden. Maar bij het nastreven hiervan mogen we niet het zicht verliezen op de andere – en misschien grotere – uitdagingen op de langere termijn waarmee de mensheid wordt geconfronteerd, inclusief de risicoʼs voor het milieu en de volksgezondheid die worden veroorzaakt door excessief plastic afval.

Om te beginnen moeten bedrijven in de hele plastic-waardeketen, van producenten tot detailhandelaren, hun toewijding aan de volksgezondheid en het welzijn tonen door hun pogingen uit te breiden en te versnellen om een einde te maken aan het plastic afval. De bedrijven die de uitdaging van ecologisch rentmeesterschap aangaan door bij te dragen aan de schepping van een circulaire economie zullen in de toekomst rijkelijk beloond worden in de vorm van publiek vertrouwen en winstgevendheid.

Overheden moeten op hun beurt in de transitie naar een duurzame toekomst de cruciale rol onderkennen van afvalbeheerdiensten en hun werknemers, en COVID-19-financiering dienovereenkomstig toekennen. Dergelijke inspanningen zouden de verwezenlijking van diverse Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen naderbij kunnen brengen, zoals SDG 11 (die steden oproept tot effectief afvalbeheer), SDG 12 (de vermindering van de afvalproductie via preventie, reductie, recycling en hergebruik), en SDG 14 (de vermindering van de vervuiling van de zee).

Maar overheden kunnen het niet altijd alleen af. Veel ontwikkelingslanden worstelen met een niet-bestaande of kapotte infrastructuur voor afvalbeheer. Nu de COVID-19-crisis de noodzaak van coöperatieve actie onderstreept, is dit het moment om daar iets aan te veranderen.

Nu de mondiale economie weer op gang begint te komen moeten hulpdiensten, ontwikkelingsbanken en NGOʼs investeren in de opbouw van effectieve afvalbeheersystemen. Naast het uit de oceaan houden van plastic afval kunnen dergelijke systemen ook voor fatsoenlijke banen en verbeterde levensomstandigheden zorgen, wat op de langere termijn tot sterkere en duurzamer economieën zal leiden.

COVID-19 wordt vaak omschreven als een plotselinge schok. Maar volgens sommigen was het een bekend risico dat door beleidsmakers bewust is genegeerd. Het laatste dat de wereld kan gebruiken is dat andere bekende dreigingen eveneens genegeerd blijven worden. En als het over plastic afval gaat, klinken de alarmbellen al jaren luid en duidelijk.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/Dl2UXGfnl