arunatilake1_ ISHARA S. KODIKARAAFP via Getty Images_elderly women sri lanka ISHARA S. KODIKARA/AFP via Getty Images

Schuldsanering Sri Lanka schaadt oudere vrouwen

COLOMBO – De Women, Business, and the Law Index van de Wereldbank heeft een hardnekkige pensioenkloof tussen mannen en vrouwen gedocumenteerd in zowel rijke als arme landen. Dit komt deels door wettelijke verschillen op basis van geslacht, zoals een lagere verplichte pensioenleeftijd voor vrouwen en het ontbreken van pensioenkrediet voor perioden waarin vrouwen voor hun kinderen hebben gezorgd. Omdat vrouwen korter werken, minder verdienen en een hogere levensverwachting hebben dan mannen, ontvangen ze vaak lagere uitkeringen, die langer moeten duren.

Maar het probleem is het meest acuut in landen met lage en middeninkomens. Ongeveer twee derde van de wereldbevolking van zestig jaar en ouder woont in ontwikkelingslanden, en dat aandeel zal tegen 2050 naar verwachting stijgen naar tachtig procent. Veel van deze landen passen hun pensioenen niet adequaat aan de inflatie aan; in plaats daarvan passen ze discretionaire verhogingen toe wanneer er begrotingsruimte beschikbaar is. En zoals de recente herstructurering van Sri Lanka heeft laten zien, dreigt de toenemende staatsschuldencrisis het pensioensparen verder uit te hollen, waardoor nog meer oudere vrouwen in armoede vervallen.

Nadat de Sri Lankaanse regering begin 2022 in gebreke was geblevenbij het aflossen van haar buitenlandse leningen, stemde ze ermee in om zowel haar buitenlandse als haar binnenlandse schuld te herstructureren, zoals vereist door de reddingsovereenkomst met het Internationaal Monetair Fonds. Die aanpassing heeft ernstige gevolgen gehad voor het Employees’ Provident Fund (EPF), het grootste pensioenfonds van het land, dat wordt beheerd door de centrale bank van Sri Lanka (CBSL) en bijna zestig procent van de werknemers in de particuliere en semi-overheidssector omvat.

In september kondigde de CBSL aan dat het EPF twee opties had voor zijn portefeuille van staatsobligaties in het kader van het binnenlandse schuldsaneringsplan. De eerste was om het belastingtarief dat van toepassing is op de beleggingsinkomsten van het EPF te verhogen naar dertig procent – ruim het dubbele van het huidige tarief van veertien procent. De tweede was om de staatsobligaties om te ruilen voor nieuwe met een lagere rente van twaalf procent per jaar tot 2026 en negen procent daarna, een scherpe daling ten opzichte van de huidige gemiddelde rente van ruim twintig procent. De Monetaire Raad van de CBSL koos voor het laatste, hoewel beide scenario’s de pensioenspaargelden aanzienlijk zouden hebben doen krimpen.

Hoewel dit slecht nieuws is voor alle oudere Srilankanen, die al de armste groep van het land vormen, zal het oudere vrouwen onevenredig zwaar treffen. Om te beginnen ontvangen ze al minder pensioengeld, aangezien het EPF zich richt op werknemers met een formele baan en de participatie van vrouwen op de arbeidsmarkt de afgelopen decennia constant laag is gebleven, op  dertig tot vijfendertig procent. Maar zelfs vrouwen zonder directe toegang tot deze spaartegoeden zijn er vaak indirect van afhankelijk, omdat ze financieel afhankelijk zijn van mannen of de uitkering van hun overleden echtgenoot ontvangen.

Wat nog belangrijker is, is dat de feminisering van de vergrijzing de pensioenperiode voor Sri Lankaanse vrouwen heeft verlengd. Ze leven niet alleen zes jaar langer dan de mannen van het land, maar kunnen ook op vijftigjarige leeftijd aanspraak maken op hun EPF-uitkering, terwijl mannen tot hun 55e moeten wachten.

Secure your copy of PS Quarterly: The Climate Crucible
PS_Quarterly_Q3-24_1333x1000_No-Text

Secure your copy of PS Quarterly: The Climate Crucible

The newest issue of our magazine, PS Quarterly: The Climate Crucible, is here. To gain digital access to all of the magazine’s content, and receive your print copy, subscribe to PS Premium now.

Subscribe Now

Dit is belangrijk omdat, als een toegezegde-bijdrageregeling, het EPF de verplichte bijdragen die werkgevers en werknemers betalen, samen met de opgebouwde rente, als een vast bedraguitkeert bij pensionering. In 2021 leverde het EPF een gemiddelde uitkering op van ongeveer tweeduizend dollar – gelijk aan slechts vier jaar de gemiddelde consumptie per persoon, gebaseerd op gegevens van de centrale bank. Vrouwen moeten dit toch al ontoereikende bedrag dus over meerdere jaren spreiden dan mannen. En met lagere obligatierendementen zullen werknemers een nog kleiner bedrag ineens ontvangen.

Dit illustreert de bedreiging die herstructurering van de binnenlandse schuld vormt voor de inkomenszekerheid en economische afhankelijkheid van vrouwen op oudere leeftijd. Het benadrukt ook het belang van het veiligstellen van pensioenfondsen om het welzijn van ouderen meer in het algemeen te garanderen.

In plaats van alle staatsobligaties gelijk te behandelen, was het herstructureringsplan van Sri Lanka gericht op obligaties van pensioenfondsen (en niet op die van financiële instellingen of particuliere belanghebbenden). Bovendien hadden de begunstigden van het EPF geen mogelijkheid om zich tegen dit beleid te verzetten, omdat werknemers noch werkgevers inspraak hebben in het beheer van het fonds.

Om de transparantie te verbeteren, moet het bestuur van het EPF geherstructureerd worden om ervoor te zorgen dat de belangen van de leden vertegenwoordigd zijn in het besluitvormingsproces. De begunstigden dragen immers het risico van wanbeheer. Werkgevers en werknemers van beide geslachten zouden het bestuur verantwoordelijk kunnen stellen voor de beleggingsportefeuille, die in 2020 voor 93,4 procent bestond uit roepie-leningen, staatsobligaties en schatkistpapier, en zich kunnen verzetten tegen veranderingen die hun pensioentegoeden verminderen. Het beleid om belasting te heffen op de beleggingsinkomsten van het EPF, die oorspronkelijk vrijgesteld waren van belasting, werd bijvoorbeeld doorgevoerd ondanks verzet van de werknemers.

De wet waarmee het EPF werd opgericht, moet worden gewijzigd om de pensioenleeftijd voor mannen en vrouwen gelijk te maken, en om mechanismen in te stellen voor het bijschrijven van periodes van kinderopvang. In navolging van andere landen zou Sri Lanka meer concurrentie op de markt voor pensioenfondsen moeten stimuleren, waardoor begunstigden meer keuze krijgen en het beheer van fondsen meer dienstgericht wordt. Ten slotte zouden individuen meer inspraak moeten krijgen in het beheer van hun pensioen.

Op de langere termijn vergt het waarborgen van de economische welvaart van oudere vrouwen in Sri Lanka – en in de rest van de ontwikkelingswereld – doordachte en adequaat gefinancierde maatregelen om hun toegang tot werk in de formele sector te verbeteren. Maar in de tussentijd moeten beleidsmakers transparantere en beter controleerbare systemen opzetten voor het beheer van pensioenfondsen om de pensioenen van werknemers te beschermen tegen verdere bezuinigingen.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/1VIbTmdnl