SAN DIEGO – Vernietigender effecten van klimaatverandering dan de branden die woeden in Californië, Oregon en Washington, of de optocht van orkanen die Golfkust bereiken – en soms verwoesten – zijn moeilijk voorstelbaar. Verder hebben zich dodelijke hittegolven voorgedaan in India, Pakistan, en Europa, en desastreuze overstromingen in Zuidoost-Azië. Maar er staat ons nog veel erger te wachten, waarbij vooral een gevaar zo groot is dat het op zichzelf al de gehele mensheid bedreigt: het snelle smelten van het Arctische zee-ijs.
Een film van Alfred Hitchkok in herinnering roepend heeft deze 'klimaatbom' – die op een bepaald moment de snelheid van de opwarming van de aarde meer dan zou kunnen verdubbelen – een tijdklok die met groeiende angst bekeken wordt. Elk jaar september bereikt de omvang van het Arctische zee-ijs zijn laagste niveau, voordat de lengende duisternis en dalende temperaturen ervoor zorgen dat het weer begint aan te groeien. Het is op dit moment dat wetenschappers de omvang met eerdere jaren vergelijken.
De resultaten zouden ons allen moeten beangstigen. Dit jaar laten metingen van het National Snow and Ice Data Center in Boulder, Colorado zien dat er in het centrum van het noordpoolgebied minder ijs ligt dan ooit tevoren, en recent gepubliceerd onderzoek laat zien dat het winterpakijs in de Beringzee in 2018 en 2019 zijn kleinste omvang in 5500 jaar bereikt heeft.
Over het hele noordpoolgebied genomen heeft het zee-ijs 15 september jongstleden zijn een na kleinste omvang ooit bereikt. Deze omvang varieert van jaar tot jaar, maar de trend is onherroepelijk negatief: de 14 septembers met het minste zee-ijs liggen allemaal binnen de afgelopen veertien jaar.
Maar het zee-ijs bedekt niet alleen minder oppervlakte: het is ook dunner dan ooit. Het oudste pakijs (meer dan vier jaar oud) dat resistenter is tegen smelten, maakt nu minder dan 1% van al het zee-ijs uit. Eerstejaars ijs overheerst nu, wat het ijsdek fragieler en sneller smeltend laat. Wetenschappers verwachten nu dat het noordpoolgebied in de late zomer binnen zo'n twee decennia vrijwel ijsvrij zal zijn.
De gevolgen zouden catastrofaal zijn. In het meest extreme scenario, wat zich binnen decennia zou kunnen voltrekken, zou het verloren gaan van al het ijs tijdens de gehele zonnige maanden een mondiale radiatieve opwarming produceren equivalent aan het toevoegen van een biljoen ton koolstofdioxide aan de atmosfeer. Om dit in perspectief te plaatsen: er is in de 270 jaar sinds de industriële revolutie begon 2,4 biljoen ton CO₂ de atmosfeer in gebracht. Ongeveer 30% van de Arctische opwarming is al in het klimaat verdisconteerd door het ijs dat verloren is gegaan tussen 1979 en 2016, en verdere opwarming volgt hierop spoedig terwijl meer van het overgebleven ijs verloren gaat.
Dit extreme scenario zou de klimaatverandering 25 jaar naar voren opschuiven, en dit is bepaald niet vergezocht. Vorige maand nog brak een ijsschots van ongeveer twee keer de grootte van Manhattan af van de grootste overgebleven Arctische ijsplaat in noordoost-Groenland na zomerse recordtemperaturen.
Ondertussen is aan land de Groenlandse ijskap ook in gevaar. Daar de Arctische opwarming minstens twee keer zo snel gaat als de gemiddelde mondiale opwarming is de smeltsnelheid op Groenland de afgelopen decennia minstens verdrievoudigd. Men denkt dat dit binnen tien jaar of korter onomkeerbaar zal worden. Uiteindelijk zal dit smelten ervoor zorgen dat de zeespiegel tot zeven meter zal stijgen, kuststeden verdrinkend – alhoewel deze piek hoogstwaarschijnlijk de komende honderden jaren nog niet bereikt zal worden.
Wat het probleem van de versnellende Arctische opwarming nog verergert is het zichzelf versterkerde feedback-risico van de dooi van permafrost. Met ongeveer twee keer zoveel koolstof opgesloten in permafrost als er al in de atmosfeer zit zou het vrijkomen van slechts een klein deel hiervan al rampzalig zijn. Smeltende permafrost zou ook zelfs nog potentere broeikasgassen vrijmaken: lachgas en methaan. Terwijl de mondiale temperaturen stijgen is het ook mogelijk dat er zelfs nog meer methaan uitgestoten kan worden uit de ondiepe zeebodem van het oost-Siberische Arctische plat.
Het is helder dat er urgente actie nodig is om deze enorme – zelfs existentiële risico's – te verzachten. Het snel terugdringen van de CO₂-uitstoot is noodzakelijk, maar lang niet afdoende. In feite laten studies zien dat zelfs snelle afnames van CO₂ slechts 0,1 tot 0,3 graden Celsius opwarming zouden compenseren tegen 2050.
Daarom is het van zo een vitaal belang om de uitstoot van zogeheten klimaatvervuilers met een korte levensduur te stoppen: methaan, zwarte koolstof, fluorkoolwaterstoffen (CFK's), en troposferisch ozon. Dit soort actie zou tot 2050 zes keer zoveel opwarming tegengaan als reducties in de CO₂-uitstoot. In totaal zou het elimineren van de uitstoot van deze supervervuilers de snelheid van de totale mondiale opwarming halveren, en de voorspelde opwarming van het noordpoolgebied met twee derde.
Er wordt enige vooruitgang geboekt. Bijna vier jaar geleden namen 197 landen in Kigali, Rwanda een amendement aan het Montreal Protocol aan gericht op het uitfaseren van CFK's. (Het Montreal Protocol heeft al de uitfasering van bijna 100 chemische stoffen die de opwarming van de aarde aandrijven en de ozonlaag in gevaar brengen gefaciliteerd.)
Bovendien bereikte de Amerikaanse senaat afgelopen maand een tweepartijdige overeenkomst om de productie en import van CFK's in 2036 met 85% terug te dringen. Californië op zijn beurt heeft de uitstoot van zwarte koolstof sinds de jaren zestig met 90% teruggebracht en zal het overgebleven deel in 2030 gehalveerd hebben. En de US Climate Alliance – een tweepartijdige groep van 25 gouverneurs – heeft zich tot doel gesteld om de methaan-uitstoot in 2030 met 40-50% te verminderen.
Deze doelstellingen zijn lovenswaardig. Maar ze te behalen – laat staan de meer ambitieuze doelstellingen benodigd om de stijging van de mondiale temperatuur te stuiten – vergt van ons sterke tegenwind te overwinnen, te beginnen met de regering van president van de VS Donald Trump, die tegen doelstellingen voor uitstootvermindering is.
Zelfs wanneer Trump de verkiezingen komende maand verliest zal het noordpoolgebied – en de gehele planeet – in groot gevaar blijven, tenzij de nieuwe regering radicaal de inspanningen vergroot om de uitstoot van zowel CO₂ als klimaatvervuilers met korte levensduur terug te brengen. Mensen over de hele wereld verliezen nu al hun huizen en bestaansmiddelen aan dodelijke branden, overstromingen, stormen, en andere rampen – en er licht wellicht nog veel erger in het verschiet.
Mario Molina is tijdens de voorbereiding van dit commentaar overleden. Lees hier een eerbetoon van zijn co-auteur Durwood Zaelke.
Vertaling: Melle Trap
SAN DIEGO – Vernietigender effecten van klimaatverandering dan de branden die woeden in Californië, Oregon en Washington, of de optocht van orkanen die Golfkust bereiken – en soms verwoesten – zijn moeilijk voorstelbaar. Verder hebben zich dodelijke hittegolven voorgedaan in India, Pakistan, en Europa, en desastreuze overstromingen in Zuidoost-Azië. Maar er staat ons nog veel erger te wachten, waarbij vooral een gevaar zo groot is dat het op zichzelf al de gehele mensheid bedreigt: het snelle smelten van het Arctische zee-ijs.
Een film van Alfred Hitchkok in herinnering roepend heeft deze 'klimaatbom' – die op een bepaald moment de snelheid van de opwarming van de aarde meer dan zou kunnen verdubbelen – een tijdklok die met groeiende angst bekeken wordt. Elk jaar september bereikt de omvang van het Arctische zee-ijs zijn laagste niveau, voordat de lengende duisternis en dalende temperaturen ervoor zorgen dat het weer begint aan te groeien. Het is op dit moment dat wetenschappers de omvang met eerdere jaren vergelijken.
De resultaten zouden ons allen moeten beangstigen. Dit jaar laten metingen van het National Snow and Ice Data Center in Boulder, Colorado zien dat er in het centrum van het noordpoolgebied minder ijs ligt dan ooit tevoren, en recent gepubliceerd onderzoek laat zien dat het winterpakijs in de Beringzee in 2018 en 2019 zijn kleinste omvang in 5500 jaar bereikt heeft.
Over het hele noordpoolgebied genomen heeft het zee-ijs 15 september jongstleden zijn een na kleinste omvang ooit bereikt. Deze omvang varieert van jaar tot jaar, maar de trend is onherroepelijk negatief: de 14 septembers met het minste zee-ijs liggen allemaal binnen de afgelopen veertien jaar.
Maar het zee-ijs bedekt niet alleen minder oppervlakte: het is ook dunner dan ooit. Het oudste pakijs (meer dan vier jaar oud) dat resistenter is tegen smelten, maakt nu minder dan 1% van al het zee-ijs uit. Eerstejaars ijs overheerst nu, wat het ijsdek fragieler en sneller smeltend laat. Wetenschappers verwachten nu dat het noordpoolgebied in de late zomer binnen zo'n twee decennia vrijwel ijsvrij zal zijn.
De gevolgen zouden catastrofaal zijn. In het meest extreme scenario, wat zich binnen decennia zou kunnen voltrekken, zou het verloren gaan van al het ijs tijdens de gehele zonnige maanden een mondiale radiatieve opwarming produceren equivalent aan het toevoegen van een biljoen ton koolstofdioxide aan de atmosfeer. Om dit in perspectief te plaatsen: er is in de 270 jaar sinds de industriële revolutie begon 2,4 biljoen ton CO₂ de atmosfeer in gebracht. Ongeveer 30% van de Arctische opwarming is al in het klimaat verdisconteerd door het ijs dat verloren is gegaan tussen 1979 en 2016, en verdere opwarming volgt hierop spoedig terwijl meer van het overgebleven ijs verloren gaat.
BLACK FRIDAY SALE: Subscribe for as little as $34.99
Subscribe now to gain access to insights and analyses from the world’s leading thinkers – starting at just $34.99 for your first year.
Subscribe Now
Dit extreme scenario zou de klimaatverandering 25 jaar naar voren opschuiven, en dit is bepaald niet vergezocht. Vorige maand nog brak een ijsschots van ongeveer twee keer de grootte van Manhattan af van de grootste overgebleven Arctische ijsplaat in noordoost-Groenland na zomerse recordtemperaturen.
Ondertussen is aan land de Groenlandse ijskap ook in gevaar. Daar de Arctische opwarming minstens twee keer zo snel gaat als de gemiddelde mondiale opwarming is de smeltsnelheid op Groenland de afgelopen decennia minstens verdrievoudigd. Men denkt dat dit binnen tien jaar of korter onomkeerbaar zal worden. Uiteindelijk zal dit smelten ervoor zorgen dat de zeespiegel tot zeven meter zal stijgen, kuststeden verdrinkend – alhoewel deze piek hoogstwaarschijnlijk de komende honderden jaren nog niet bereikt zal worden.
Wat het probleem van de versnellende Arctische opwarming nog verergert is het zichzelf versterkerde feedback-risico van de dooi van permafrost. Met ongeveer twee keer zoveel koolstof opgesloten in permafrost als er al in de atmosfeer zit zou het vrijkomen van slechts een klein deel hiervan al rampzalig zijn. Smeltende permafrost zou ook zelfs nog potentere broeikasgassen vrijmaken: lachgas en methaan. Terwijl de mondiale temperaturen stijgen is het ook mogelijk dat er zelfs nog meer methaan uitgestoten kan worden uit de ondiepe zeebodem van het oost-Siberische Arctische plat.
Het is helder dat er urgente actie nodig is om deze enorme – zelfs existentiële risico's – te verzachten. Het snel terugdringen van de CO₂-uitstoot is noodzakelijk, maar lang niet afdoende. In feite laten studies zien dat zelfs snelle afnames van CO₂ slechts 0,1 tot 0,3 graden Celsius opwarming zouden compenseren tegen 2050.
Daarom is het van zo een vitaal belang om de uitstoot van zogeheten klimaatvervuilers met een korte levensduur te stoppen: methaan, zwarte koolstof, fluorkoolwaterstoffen (CFK's), en troposferisch ozon. Dit soort actie zou tot 2050 zes keer zoveel opwarming tegengaan als reducties in de CO₂-uitstoot. In totaal zou het elimineren van de uitstoot van deze supervervuilers de snelheid van de totale mondiale opwarming halveren, en de voorspelde opwarming van het noordpoolgebied met twee derde.
Er wordt enige vooruitgang geboekt. Bijna vier jaar geleden namen 197 landen in Kigali, Rwanda een amendement aan het Montreal Protocol aan gericht op het uitfaseren van CFK's. (Het Montreal Protocol heeft al de uitfasering van bijna 100 chemische stoffen die de opwarming van de aarde aandrijven en de ozonlaag in gevaar brengen gefaciliteerd.)
Bovendien bereikte de Amerikaanse senaat afgelopen maand een tweepartijdige overeenkomst om de productie en import van CFK's in 2036 met 85% terug te dringen. Californië op zijn beurt heeft de uitstoot van zwarte koolstof sinds de jaren zestig met 90% teruggebracht en zal het overgebleven deel in 2030 gehalveerd hebben. En de US Climate Alliance – een tweepartijdige groep van 25 gouverneurs – heeft zich tot doel gesteld om de methaan-uitstoot in 2030 met 40-50% te verminderen.
Deze doelstellingen zijn lovenswaardig. Maar ze te behalen – laat staan de meer ambitieuze doelstellingen benodigd om de stijging van de mondiale temperatuur te stuiten – vergt van ons sterke tegenwind te overwinnen, te beginnen met de regering van president van de VS Donald Trump, die tegen doelstellingen voor uitstootvermindering is.
Zelfs wanneer Trump de verkiezingen komende maand verliest zal het noordpoolgebied – en de gehele planeet – in groot gevaar blijven, tenzij de nieuwe regering radicaal de inspanningen vergroot om de uitstoot van zowel CO₂ als klimaatvervuilers met korte levensduur terug te brengen. Mensen over de hele wereld verliezen nu al hun huizen en bestaansmiddelen aan dodelijke branden, overstromingen, stormen, en andere rampen – en er licht wellicht nog veel erger in het verschiet.
Mario Molina is tijdens de voorbereiding van dit commentaar overleden. Lees hier een eerbetoon van zijn co-auteur Durwood Zaelke.
Vertaling: Melle Trap