CAMBRIDGE – Toen de bosbranden in januari Los Angeles teisterden, postte de beruchte Amerikaanse samenzweringstheoreticusAlex Jones op X (voorheen Twitter) dat ze ‘deel uitmaakten van een groter mondialistisch complot om economische oorlog te voeren en de [Verenigde] Staten te deïndustrialiseren.’
Hoewel Jones’ bewering over de oorzaak van de branden absurd was, had hij wel gelijk dat ze iets te maken hadden met de mondialisering. Vorig jaar was het warmste jaar op aarde sinds het begin van de metingen – en waarschijnlijk het warmste in minstens 125.000 jaar. Het record van 2023 werd opnieuw overtroffen. Voor het eerst overschreden de gemiddelde temperaturen wereldwijd de doelstelling van het klimaatakkoord van Parijs: 1,5°C boven het pre-industriële niveau. Wetenschappers zijn het er in grote meerderheid over eens: de oorzaak is de door de mens veroorzaakte klimaatverandering.
Mondialisering verwijst simpelweg naar onderlinge afhankelijkheid op intercontinentale schaal. Handel tussen Europese landen weerspiegelt regionale onderlinge afhankelijkheid, terwijl handel tussen Europa en de VS of China een voorbeeld is van mondialisering. Door China te dreigen met invoertarieven, probeert de Amerikaanse president Donald Trump de economische dimensie van deze wereldwijde afhankelijkheid te verminderen. Hij ziet de mondialisering als de oorzaak van het verlies van binnenlandse industrieën en banen.
Economen debatteren over de mate waarin de wereldhandel heeft bijgedragen aan het verlies van werkgelegenheid. Sommige studies tonen aan dat miljoenen banen verloren zijn gegaan door buitenlandse concurrentie, maar dat is niet de enige factor. Veel economen stellen dat automatisering de voornaamste oorzaak is. Dergelijke veranderingen kunnen de algemene productiviteit verhogen, maar brengen ook economische pijn met zich mee. Populistische leiders geven echter liever buitenlanders de schuld dan machines.
Ze wijzen ook naar immigranten als zondebok. Hoewel immigratie op de langere termijn gunstig kan zijn voor de economie, is het op de korte termijn makkelijk om nieuwkomers af te schilderen als de oorzaak van ontwrichtende veranderingen. De migratie van mensen uit Afrika was wellicht het eerste voorbeeld van mondialisering, en de VS – net als veel andere landen – zijn voortgekomen uit precies dit fenomeen. Maar toen deze landen werden opgebouwd, klaagden eerdere immigranten vaak over de economische last en culturele onverenigbaarheid van nieuwkomers. Dat patroon herhaalt zich tot op de dag van vandaag.
Wanneer immigratie (of de media-aandacht ervoor) snel toeneemt, is een politieke reactie vrijwel onvermijdelijk. In bijna alle democratieën is immigratie de afgelopen jaren hét favoriete thema geworden voor populisten die zittende regeringen willen uitdagen. Het speelde een belangrijke rol bij de verkiezing van Trump in 2016 en opnieuw in 2024. Hoewel sociale media en kunstmatige intelligentie misschien nog grotere bronnen van ontwrichting en angst zijn, zijn ze minder tastbaar – en daardoor minder aantrekkelijke doelwitten.
At a time of escalating global turmoil, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided.
Subscribe to Digital or Digital Plus now to secure your discount.
Subscribe Now
Daarom zien sommigen de opkomst van het populisme in vrijwel alle democratieën als een reactie op de versnelde verspreiding van de mondialisering. Populisten zelf geven vooral handel en immigranten de schuld van de problemen in hun land. Na het einde van de Koude Oorlog namen zowel handel als migratie inderdaad sterk toe. Politieke veranderingen en verbeterde communicatietechnologieën zorgden voor een grotere economische openheid en verlaagden de kosten van grensoverschrijdende kapitaal-, goederen- en mensenstromen. Nu populisten steeds meer invloed krijgen, dreigen invoertarieven en grenscontroles deze wereldwijde stromen te beperken.
Maar kan economische mondialisering echt worden teruggedraaid? Het is eerder gebeurd. In de negentiende eeuw groeiden zowel handel als migratie snel, maar deze ontwikkeling kwam abrupt tot stilstand met het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Het aandeel van de wereldhandel in het totale wereldproduct bereikte pas rond 1970 opnieuw het niveau van 1914.
Zou dit opnieuw kunnen gebeuren, nu sommige Amerikaanse politici pleiten voor een volledige ontkoppeling van China? Hoewel veiligheidsoverwegingen de bilaterale handel kunnen beperken, maken de enorme economische kosten zo’n breuk onwaarschijnlijk. De handelsrelatie tussen de VS en China is immers goed voor ruim een half biljoen dollar per jaar. Maar ‘onwaarschijnlijk’ betekent niet hetzelfde als ‘onmogelijk.’ Een oorlog om Taiwan zou bijvoorbeeld de handel tussen beide landen abrupt tot stilstand kunnen brengen.
Hoe dan ook, om de toekomst van de mondialisering te begrijpen, moeten we verder kijken dan alleen de economie. Er zijn veel andere vormen van wereldwijde onderlinge afhankelijkheid – op militair, ecologisch, sociaal en gezondheidsgebied, en nog meer. Hoewel oorlog altijd verwoestend is voor de direct betrokkenen, is het goed om te beseffen dat de COVID-19-pandemie meer Amerikanen heeft gedood dan alle oorlogen waarin de VS ooit betrokken waren.
Op dezelfde manier voorspellen wetenschappers dat de klimaatverandering enorme economische en humanitaire kosten met zich zal meebrengen. Later deze eeuw zullen ijskappen smelten en zullen kuststeden onder water komen te staan. Zelfs op de korte termijn leidt de klimaatverandering al tot frequentere en hevigere orkanen en bosbranden. De perverse ironie is dat we misschien juist bezig zijn met het inperken van een soort mondialisering die voordelen heeft, terwijl we er niet in slagen om ordelijk om te gaan met vormen van mondialisering die alleen maar schade aanrichten. Een van de eerste stappen van de tweede regering-Trump was dan ook het terugtrekken van de VS uit het Verdrag van Parijs en de Wereldgezondheidsorganisatie.
Wat is de toekomst van de mondialisering? Onderlinge afhankelijkheid over lange afstanden zal een onvermijdelijk onderdeel van het leven blijven, zolang mensen mobiel zijn en beschikken over communicatie- en transporttechnologieën. Economieën zijn al eeuwenlang met elkaar verbonden. De wortels van de economische mondialisering reiken terug tot oude handelsroutes, zoals de Zijderoute – die China vandaag de dag heeft geadopteerd als de slogan voor zijn wereldwijde infrastructuurprogramma ‘Belt and Road.’
In de vijftiende eeuw brachten innovaties in zeetransport het tijdperk van de ontdekkingsreizen, gevolgd door de Europese kolonisatie, die de huidige landsgrenzen vormgaf. In de negentiende en twintigste eeuw versnelden stoomschepen en telegrafen dit proces, terwijl de industrialisatie de agrarische economieën transformeerde. Nu bevindt de wereld zich in een nieuw tijdperk, dat van de informatierevolutie, die onze diensteneconomieën opnieuw ingrijpend verandert.
Het wijdverbreide gebruik van het internet begon aan het begin van deze eeuw. Nu dragen miljarden mensen wereldwijd een computer in hun zak die een halve eeuw geleden nog een heel gebouw zou hebben gevuld. Naarmate kunstmatige intelligentie zich verder ontwikkelt, zullen omvang, snelheid en volume van de wereldwijde communicatie exponentieel toenemen.
Wereldoorlogen hebben de economische mondialisering teruggedraaid, protectionistisch beleid kan haar vertragen, en internationale instellingen hebben moeite om gelijke tred te houden met de snelle veranderingen van vandaag. Toch zal de mondialisering blijven bestaan, zolang de technologieën ervoor beschikbaar zijn. Maar dat betekent niet per se dat het de heilzame vorm van mondialisering zal zijn.
To have unlimited access to our content including in-depth commentaries, book reviews, exclusive interviews, PS OnPoint and PS The Big Picture, please subscribe
US President Donald Trump’s import tariffs have triggered a wave of retaliatory measures, setting off a trade war with key partners and raising fears of a global downturn. But while Trump’s protectionism and erratic policy shifts could have far-reaching implications, the greatest victim is likely to be the United States itself.
warns that the new administration’s protectionism resembles the strategy many developing countries once tried.
It took a pandemic and the threat of war to get Germany to dispense with the two taboos – against debt and monetary financing of budgets – that have strangled its governments for decades. Now, it must join the rest of Europe in offering a positive vision of self-sufficiency and an “anti-fascist economic policy.”
welcomes the apparent departure from two policy taboos that have strangled the country's investment.
CAMBRIDGE – Toen de bosbranden in januari Los Angeles teisterden, postte de beruchte Amerikaanse samenzweringstheoreticusAlex Jones op X (voorheen Twitter) dat ze ‘deel uitmaakten van een groter mondialistisch complot om economische oorlog te voeren en de [Verenigde] Staten te deïndustrialiseren.’
Hoewel Jones’ bewering over de oorzaak van de branden absurd was, had hij wel gelijk dat ze iets te maken hadden met de mondialisering. Vorig jaar was het warmste jaar op aarde sinds het begin van de metingen – en waarschijnlijk het warmste in minstens 125.000 jaar. Het record van 2023 werd opnieuw overtroffen. Voor het eerst overschreden de gemiddelde temperaturen wereldwijd de doelstelling van het klimaatakkoord van Parijs: 1,5°C boven het pre-industriële niveau. Wetenschappers zijn het er in grote meerderheid over eens: de oorzaak is de door de mens veroorzaakte klimaatverandering.
Mondialisering verwijst simpelweg naar onderlinge afhankelijkheid op intercontinentale schaal. Handel tussen Europese landen weerspiegelt regionale onderlinge afhankelijkheid, terwijl handel tussen Europa en de VS of China een voorbeeld is van mondialisering. Door China te dreigen met invoertarieven, probeert de Amerikaanse president Donald Trump de economische dimensie van deze wereldwijde afhankelijkheid te verminderen. Hij ziet de mondialisering als de oorzaak van het verlies van binnenlandse industrieën en banen.
Economen debatteren over de mate waarin de wereldhandel heeft bijgedragen aan het verlies van werkgelegenheid. Sommige studies tonen aan dat miljoenen banen verloren zijn gegaan door buitenlandse concurrentie, maar dat is niet de enige factor. Veel economen stellen dat automatisering de voornaamste oorzaak is. Dergelijke veranderingen kunnen de algemene productiviteit verhogen, maar brengen ook economische pijn met zich mee. Populistische leiders geven echter liever buitenlanders de schuld dan machines.
Ze wijzen ook naar immigranten als zondebok. Hoewel immigratie op de langere termijn gunstig kan zijn voor de economie, is het op de korte termijn makkelijk om nieuwkomers af te schilderen als de oorzaak van ontwrichtende veranderingen. De migratie van mensen uit Afrika was wellicht het eerste voorbeeld van mondialisering, en de VS – net als veel andere landen – zijn voortgekomen uit precies dit fenomeen. Maar toen deze landen werden opgebouwd, klaagden eerdere immigranten vaak over de economische last en culturele onverenigbaarheid van nieuwkomers. Dat patroon herhaalt zich tot op de dag van vandaag.
Wanneer immigratie (of de media-aandacht ervoor) snel toeneemt, is een politieke reactie vrijwel onvermijdelijk. In bijna alle democratieën is immigratie de afgelopen jaren hét favoriete thema geworden voor populisten die zittende regeringen willen uitdagen. Het speelde een belangrijke rol bij de verkiezing van Trump in 2016 en opnieuw in 2024. Hoewel sociale media en kunstmatige intelligentie misschien nog grotere bronnen van ontwrichting en angst zijn, zijn ze minder tastbaar – en daardoor minder aantrekkelijke doelwitten.
Winter Sale: Save 40% on a new PS subscription
At a time of escalating global turmoil, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided.
Subscribe to Digital or Digital Plus now to secure your discount.
Subscribe Now
Daarom zien sommigen de opkomst van het populisme in vrijwel alle democratieën als een reactie op de versnelde verspreiding van de mondialisering. Populisten zelf geven vooral handel en immigranten de schuld van de problemen in hun land. Na het einde van de Koude Oorlog namen zowel handel als migratie inderdaad sterk toe. Politieke veranderingen en verbeterde communicatietechnologieën zorgden voor een grotere economische openheid en verlaagden de kosten van grensoverschrijdende kapitaal-, goederen- en mensenstromen. Nu populisten steeds meer invloed krijgen, dreigen invoertarieven en grenscontroles deze wereldwijde stromen te beperken.
Maar kan economische mondialisering echt worden teruggedraaid? Het is eerder gebeurd. In de negentiende eeuw groeiden zowel handel als migratie snel, maar deze ontwikkeling kwam abrupt tot stilstand met het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Het aandeel van de wereldhandel in het totale wereldproduct bereikte pas rond 1970 opnieuw het niveau van 1914.
Zou dit opnieuw kunnen gebeuren, nu sommige Amerikaanse politici pleiten voor een volledige ontkoppeling van China? Hoewel veiligheidsoverwegingen de bilaterale handel kunnen beperken, maken de enorme economische kosten zo’n breuk onwaarschijnlijk. De handelsrelatie tussen de VS en China is immers goed voor ruim een half biljoen dollar per jaar. Maar ‘onwaarschijnlijk’ betekent niet hetzelfde als ‘onmogelijk.’ Een oorlog om Taiwan zou bijvoorbeeld de handel tussen beide landen abrupt tot stilstand kunnen brengen.
Hoe dan ook, om de toekomst van de mondialisering te begrijpen, moeten we verder kijken dan alleen de economie. Er zijn veel andere vormen van wereldwijde onderlinge afhankelijkheid – op militair, ecologisch, sociaal en gezondheidsgebied, en nog meer. Hoewel oorlog altijd verwoestend is voor de direct betrokkenen, is het goed om te beseffen dat de COVID-19-pandemie meer Amerikanen heeft gedood dan alle oorlogen waarin de VS ooit betrokken waren.
Op dezelfde manier voorspellen wetenschappers dat de klimaatverandering enorme economische en humanitaire kosten met zich zal meebrengen. Later deze eeuw zullen ijskappen smelten en zullen kuststeden onder water komen te staan. Zelfs op de korte termijn leidt de klimaatverandering al tot frequentere en hevigere orkanen en bosbranden. De perverse ironie is dat we misschien juist bezig zijn met het inperken van een soort mondialisering die voordelen heeft, terwijl we er niet in slagen om ordelijk om te gaan met vormen van mondialisering die alleen maar schade aanrichten. Een van de eerste stappen van de tweede regering-Trump was dan ook het terugtrekken van de VS uit het Verdrag van Parijs en de Wereldgezondheidsorganisatie.
Wat is de toekomst van de mondialisering? Onderlinge afhankelijkheid over lange afstanden zal een onvermijdelijk onderdeel van het leven blijven, zolang mensen mobiel zijn en beschikken over communicatie- en transporttechnologieën. Economieën zijn al eeuwenlang met elkaar verbonden. De wortels van de economische mondialisering reiken terug tot oude handelsroutes, zoals de Zijderoute – die China vandaag de dag heeft geadopteerd als de slogan voor zijn wereldwijde infrastructuurprogramma ‘Belt and Road.’
In de vijftiende eeuw brachten innovaties in zeetransport het tijdperk van de ontdekkingsreizen, gevolgd door de Europese kolonisatie, die de huidige landsgrenzen vormgaf. In de negentiende en twintigste eeuw versnelden stoomschepen en telegrafen dit proces, terwijl de industrialisatie de agrarische economieën transformeerde. Nu bevindt de wereld zich in een nieuw tijdperk, dat van de informatierevolutie, die onze diensteneconomieën opnieuw ingrijpend verandert.
Het wijdverbreide gebruik van het internet begon aan het begin van deze eeuw. Nu dragen miljarden mensen wereldwijd een computer in hun zak die een halve eeuw geleden nog een heel gebouw zou hebben gevuld. Naarmate kunstmatige intelligentie zich verder ontwikkelt, zullen omvang, snelheid en volume van de wereldwijde communicatie exponentieel toenemen.
Wereldoorlogen hebben de economische mondialisering teruggedraaid, protectionistisch beleid kan haar vertragen, en internationale instellingen hebben moeite om gelijke tred te houden met de snelle veranderingen van vandaag. Toch zal de mondialisering blijven bestaan, zolang de technologieën ervoor beschikbaar zijn. Maar dat betekent niet per se dat het de heilzame vorm van mondialisering zal zijn.
Vertaling: Menno Grootveld