BERLIJN – Met de Iraanse drone- en raketaanval op Israël in de nacht van 13 april heeft de oorlog in het Midden-Oosten een nieuwe dimensie gekregen. Jarenlang was het conflict tussen Iran en Israël een ‘schaduwoorlog’ waarin beide partijen directe militaire aanvallen op elkaars grondgebied vermeden. In plaats daarvan reikte het conflict steels tot in de straten van Teheran, waar Iraanse nucleaire wetenschappers en ingenieurs werden vermoord, en tot in de door oorlog verscheurde gebieden van Syrië, Libanon, Jemen en Gaza. In deze brandhaarden krijgt de zogenaamde As van Verzet – bestaande uit Hezbollah (in Libanon), Hamas (in Gaza) en de Houthi’s (in Jemen) – uitgebreide steun in de vorm van Iraans geld, wapens en training.
De huidige oorlog begon op 7 oktober 2023, toen Hamas een aanval op Israël lanceerde die twaalfhonderd levens eiste en 253 gijzelaars. Israël sloeg al snel terug en sindsdien woedt de oorlog in Gaza almaar voort. Als gevolg van de campagne van de Israël Defense Forces om Hamas voor eens en altijd uit te schakelen, zijn ruim dertigduizend Palestijnen gedood en is de enclave verwoest.
Ondanks deze verschrikkingen en de erbarmelijke omstandigheden in Gaza, is de oorlog het jongste hoofdstuk in een bloedig conflict dat Israëli’s en Palestijnen al bijna tachtig jaar uitvechten over hetzelfde stuk land. De directe aanval van Iran op Israël is daarentegen iets nieuws. Een aanval vanaf Iraans grondgebied, in plaats van via plaatselijke handlangers, is een uitnodiging tot vergelding tegen Iran zelf. Het Iraanse regime moet zich ofwel heel zeker van zichzelf voelen, ofwel onder enorme druk staan om met veel machtsvertoon te reageren, zelfs als dit betekent dat het niet alleen een ‘open oorlog’ met Israël riskeert, maar ook met de Verenigde Staten.
De directe aanleiding was de Israëlische aanval van 1 april op een Iraans consulaat naast de Iraanse ambassade in Damascus, waarbij diverse leden van de Iraanse Revolutionaire Garde, waaronder twee hooggeplaatste commandanten, werden gedood. Hoewel dit niet de eerste slachtoffers waren van de Iraanse ‘schaduwoorlog’ in Syrië en Libanon, voelde het Iraanse leiderschap zich toch gedwongen om te reageren.
Het is waar dat Iran naar verluidt de VS via informele kanalen heeft laten weten dat de tegenaanval eraan zat te komen, en niemand was bijzonder verrast toen die ook daadwerkelijk kwam. Desalniettemin zijn de gevolgen van deze stap ingrijpend. De oorlog is niet langer een Israëlisch-Palestijnse oorlog over hetzelfde stuk land; hij is geregionaliseerd – zelfs gemondaliseerd.
Op de achtergrond schuilt de potentiële dreiging van het Iraanse nucleaire programma. Gezien de laatste ontwikkelingen wordt deze existentiële dreiging voor Israël met de dag minder hypothetisch. Zal Iran de laatste stappen zetten om de nucleaire drempel te overschrijden en verhoogt alleen al die mogelijkheid de kans op een oorlog met Israël en de VS? Dat is nu de grote vraag voor de hele regio.
At a time of escalating global turmoil, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided.
Subscribe to Digital or Digital Plus now to secure your discount.
Subscribe Now
Bovendien weten we dat de doelen van Iran verder reiken dan het bereiken van regionale dominantie. Het regime zou de vervanging van de door de VS geleide internationale orde door een meer multipolair systeem, waarin grote en opkomende machten met elkaar concurreren, toejuichen. Om een machtige positie in te nemen in deze nieuwe internationale orde heeft Iran kernwapens nodig, toegang tot de modernste technologie en een einde aan het economische isolement dat het gevolg is van verregaande westerse sancties. Dit alles lijkt nu binnen handbereik te liggen door de steeds nauwere banden met China, Rusland en delen van het Mondiale Zuiden.
De theocraten in Iran weten dat ze zich in eigen land in een netelige positie bevinden. Grootschalige protesten onder leiding van vrouwen, jongeren en etnische minderheden (bijvoorbeeld in Koerdistan en Baloechistan) hebben het regime in diskrediet gebracht, net als de welig tierende corruptie onder de heersende elite. Het ouder wordende leiderschap van het land heeft geen enkele legitimiteit meer; het overleeft alleen nog door regelrechte onderdrukking. Maar hoewel het vertrouwen op wapenstokken en kogels misschien een tijdje werkt, is het nauwelijks een recept voor succes op de langere termijn.
In geopolitieke termen is de situatie echter compleet anders. Het theocratische regime in Iran is een van de grote winnaars van de ondermijning van de door de VS geleide wereldorde. Volgens het Internationaal Atoomagentschap is het Iraanse nucleaire programma verder gevorderd dan ooit, waardoor het op de drempel staat om genoeg uranium te verrijken voor een bom. Men moet er ook van uitgaan dat Iran de technologische knowhow heeft om een kernkop te bouwen, evenals de systemen om die af te leveren.
In een geopolitiek landschap dat steeds gunstiger wordt, is het Iraanse verstandshuwelijk met Rusland en China van het grootste belang, niet in de laatste plaats omdat het regime op die manier uit zijn decennialange internationale isolement kan komen. Nu nieuwe en opkomende machten proberen nieuwe multilaterale structuren te ontwikkelen, buiten het bereik van de westerse hegemonie, zal Iran daar bijna onvermijdelijk van profiteren.
De oorlog in het Midden-Oosten moet worden gezien in deze bredere context, die ook Oekraïne en Taiwan omvat. We zijn getuige van steeds brutalere en ambitieuzere pogingen om de oude, door het Westen geleide orde omver te werpen met alle middelen die nodig zijn – zelfs een regelrechte oorlog.
Joschka Fischer, Duitslands minister van Buitenlandse Zaken en vicekanselier van 1998 tot 2005, was bijna twintig jaar lang een leider van de Duitse Groenen.
To have unlimited access to our content including in-depth commentaries, book reviews, exclusive interviews, PS OnPoint and PS The Big Picture, please subscribe
US President Donald Trump’s import tariffs have triggered a wave of retaliatory measures, setting off a trade war with key partners and raising fears of a global downturn. But while Trump’s protectionism and erratic policy shifts could have far-reaching implications, the greatest victim is likely to be the United States itself.
warns that the new administration’s protectionism resembles the strategy many developing countries once tried.
It took a pandemic and the threat of war to get Germany to dispense with the two taboos – against debt and monetary financing of budgets – that have strangled its governments for decades. Now, it must join the rest of Europe in offering a positive vision of self-sufficiency and an “anti-fascist economic policy.”
welcomes the apparent departure from two policy taboos that have strangled the country's investment.
BERLIJN – Met de Iraanse drone- en raketaanval op Israël in de nacht van 13 april heeft de oorlog in het Midden-Oosten een nieuwe dimensie gekregen. Jarenlang was het conflict tussen Iran en Israël een ‘schaduwoorlog’ waarin beide partijen directe militaire aanvallen op elkaars grondgebied vermeden. In plaats daarvan reikte het conflict steels tot in de straten van Teheran, waar Iraanse nucleaire wetenschappers en ingenieurs werden vermoord, en tot in de door oorlog verscheurde gebieden van Syrië, Libanon, Jemen en Gaza. In deze brandhaarden krijgt de zogenaamde As van Verzet – bestaande uit Hezbollah (in Libanon), Hamas (in Gaza) en de Houthi’s (in Jemen) – uitgebreide steun in de vorm van Iraans geld, wapens en training.
De huidige oorlog begon op 7 oktober 2023, toen Hamas een aanval op Israël lanceerde die twaalfhonderd levens eiste en 253 gijzelaars. Israël sloeg al snel terug en sindsdien woedt de oorlog in Gaza almaar voort. Als gevolg van de campagne van de Israël Defense Forces om Hamas voor eens en altijd uit te schakelen, zijn ruim dertigduizend Palestijnen gedood en is de enclave verwoest.
Ondanks deze verschrikkingen en de erbarmelijke omstandigheden in Gaza, is de oorlog het jongste hoofdstuk in een bloedig conflict dat Israëli’s en Palestijnen al bijna tachtig jaar uitvechten over hetzelfde stuk land. De directe aanval van Iran op Israël is daarentegen iets nieuws. Een aanval vanaf Iraans grondgebied, in plaats van via plaatselijke handlangers, is een uitnodiging tot vergelding tegen Iran zelf. Het Iraanse regime moet zich ofwel heel zeker van zichzelf voelen, ofwel onder enorme druk staan om met veel machtsvertoon te reageren, zelfs als dit betekent dat het niet alleen een ‘open oorlog’ met Israël riskeert, maar ook met de Verenigde Staten.
De directe aanleiding was de Israëlische aanval van 1 april op een Iraans consulaat naast de Iraanse ambassade in Damascus, waarbij diverse leden van de Iraanse Revolutionaire Garde, waaronder twee hooggeplaatste commandanten, werden gedood. Hoewel dit niet de eerste slachtoffers waren van de Iraanse ‘schaduwoorlog’ in Syrië en Libanon, voelde het Iraanse leiderschap zich toch gedwongen om te reageren.
Het is waar dat Iran naar verluidt de VS via informele kanalen heeft laten weten dat de tegenaanval eraan zat te komen, en niemand was bijzonder verrast toen die ook daadwerkelijk kwam. Desalniettemin zijn de gevolgen van deze stap ingrijpend. De oorlog is niet langer een Israëlisch-Palestijnse oorlog over hetzelfde stuk land; hij is geregionaliseerd – zelfs gemondaliseerd.
Op de achtergrond schuilt de potentiële dreiging van het Iraanse nucleaire programma. Gezien de laatste ontwikkelingen wordt deze existentiële dreiging voor Israël met de dag minder hypothetisch. Zal Iran de laatste stappen zetten om de nucleaire drempel te overschrijden en verhoogt alleen al die mogelijkheid de kans op een oorlog met Israël en de VS? Dat is nu de grote vraag voor de hele regio.
Winter Sale: Save 40% on a new PS subscription
At a time of escalating global turmoil, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided.
Subscribe to Digital or Digital Plus now to secure your discount.
Subscribe Now
Bovendien weten we dat de doelen van Iran verder reiken dan het bereiken van regionale dominantie. Het regime zou de vervanging van de door de VS geleide internationale orde door een meer multipolair systeem, waarin grote en opkomende machten met elkaar concurreren, toejuichen. Om een machtige positie in te nemen in deze nieuwe internationale orde heeft Iran kernwapens nodig, toegang tot de modernste technologie en een einde aan het economische isolement dat het gevolg is van verregaande westerse sancties. Dit alles lijkt nu binnen handbereik te liggen door de steeds nauwere banden met China, Rusland en delen van het Mondiale Zuiden.
De theocraten in Iran weten dat ze zich in eigen land in een netelige positie bevinden. Grootschalige protesten onder leiding van vrouwen, jongeren en etnische minderheden (bijvoorbeeld in Koerdistan en Baloechistan) hebben het regime in diskrediet gebracht, net als de welig tierende corruptie onder de heersende elite. Het ouder wordende leiderschap van het land heeft geen enkele legitimiteit meer; het overleeft alleen nog door regelrechte onderdrukking. Maar hoewel het vertrouwen op wapenstokken en kogels misschien een tijdje werkt, is het nauwelijks een recept voor succes op de langere termijn.
In geopolitieke termen is de situatie echter compleet anders. Het theocratische regime in Iran is een van de grote winnaars van de ondermijning van de door de VS geleide wereldorde. Volgens het Internationaal Atoomagentschap is het Iraanse nucleaire programma verder gevorderd dan ooit, waardoor het op de drempel staat om genoeg uranium te verrijken voor een bom. Men moet er ook van uitgaan dat Iran de technologische knowhow heeft om een kernkop te bouwen, evenals de systemen om die af te leveren.
In een geopolitiek landschap dat steeds gunstiger wordt, is het Iraanse verstandshuwelijk met Rusland en China van het grootste belang, niet in de laatste plaats omdat het regime op die manier uit zijn decennialange internationale isolement kan komen. Nu nieuwe en opkomende machten proberen nieuwe multilaterale structuren te ontwikkelen, buiten het bereik van de westerse hegemonie, zal Iran daar bijna onvermijdelijk van profiteren.
De oorlog in het Midden-Oosten moet worden gezien in deze bredere context, die ook Oekraïne en Taiwan omvat. We zijn getuige van steeds brutalere en ambitieuzere pogingen om de oude, door het Westen geleide orde omver te werpen met alle middelen die nodig zijn – zelfs een regelrechte oorlog.
Joschka Fischer, Duitslands minister van Buitenlandse Zaken en vicekanselier van 1998 tot 2005, was bijna twintig jaar lang een leider van de Duitse Groenen.