Putinhorsemencrop4 Molina / Apologies to Vasnetsov

Poetin en de Apocalyps

ATLANTA – Eind vorig jaar maakte de Russische president Vladimir Poetin bekend dat Rusland de proefnemingen had voltooid met een “onoverwinnelijke,” nieuwe hypersonische kernraket, de “Avangard,” die hij “het beste Nieuwjaarscadeau” voor zijn land noemde. Moet de wereld, nu Poetin de inzet lijkt te hebben verhoogd in zijn steeds frequenter herhaalde ondergangsretoriek, zich schrap zetten voor een nucleair conflict?

Het afgelopen jaar heeft Poetin het vaker over een “nucleair apocalyps” gehad dan enige westerse leider in het afgelopen decennium, waardoor sommigen zijn gaan speculeren dat hij wellicht de NAVO en de Verenigde Staten bedreigt. Maar Poetin heeft de schuld voor het risico van een catastrofale afloop bij het Westen gelegd, door Ruslands hypothetische gebruik van kernwapens als wraak of vergelding af te schilderen.

In maart vorig jaar had Poetin het bijvoorbeeld in zijn presidentiële toespraak voor de Federale Assemblee over “degenen die de afgelopen vijftien jaar hebben geprobeerd een wapenwedloop te ontketenen en een eenzijdig voordeel ten koste van Rusland te behalen,” en “illegale” restricties en sancties hebben geïntroduceerd, gericht op het “tegenhouden” van de ontwikkeling van Rusland, inclusief die van zijn leger. Zij zouden allemaal, zo zei Poetin, moeten “ophouden de boot te laten schommelen waar we allemaal in zitten, en die de Aarde heet.”

Vervolgens kwam het dreigement: na zes video's te hebben laten zien van nieuwe kernwapens onderstreepte Poetin dat iedere nucleaire aanval op Rusland of zijn bondgenoten zou leiden tot “onmiddellijke” vergelding “met alle bijkomende gevolgen.” Dagen later herhaalde hij zijn standpunt, implicerend dat een kernoorlog – een “ramp voor de hele wereld” een antwoord zou zijn op een grote aanval op Rusland: “als een burger van Rusland en het hoofd van de Russische staat, moet ik mijzelf afvragen waarom we een wereld zouden willen hebben zonder Rusland.”

Tijdens de Valdai Discussion Club van vorig jaar oktober werd Poetins retoriek zelfs nóg dramatischer. “Rusland zou het slachtoffer zijn,” en “de agressor moet weten dat wraak onvermijdelijk is.” Hoewel een kernoorlog volgens hem een “mondiale catastrofe” zou zijn, zouden de Russen tenminste “als “martelaren naar de hemel gaan,” terwijl de “agressors,” die “geen tijd zouden hebben om berouw te tonen, alleen maar zouden kermen.”

Poetins apocalyptische retoriek vindt weerklank onder zijn aanhangers. Alexander Prochanov bijvoorbeeld, een ultra-nationalistische schrijver die Poetin heeft vergeleken met een messias, heeft gezegd dat, nu “de mogelijkheid van een kernoorlog de geesten van de wereldleiders lijkt te beheersen,” veel deelnemers aan de Valdai Discussion Club het Boek der Openbaringen, het laatste boek van het Nieuwe Testament, herlezen hebben “nadat ze thuiskwamen.”

HOLIDAY SALE: PS for less than $0.7 per week
PS_Sales_Holiday2024_1333x1000

HOLIDAY SALE: PS for less than $0.7 per week

At a time when democracy is under threat, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided. Subscribe now and save $50 on a new subscription.

Subscribe Now

Het Boek der Openbaringen is al eerder boven komen drijven in Rusland, en invloedrijke figuren hebben het afgelopen decennium steeds vaker naar de apocalyps verwezen. In feite heeft het hoofd van de Russisch-Orthodoxe kerk, patriarch Kirill, een dag des oordeels in de stijl van het Boek der Openbaringen voorspeld. In 2017 zei hij : “Je moet wel blind zijn om de verschrikkelijke momenten in de geschiedenis niet te zien naderen waarover de apostel en evangelist Johannes sprak in zijn Openbaring.” Recentelijk herhaalde hij zijn geloof dat de dag des oordeels nabij is.

Het is van cruciaal belang dat de persoon die de Apocalyps teweeg brengt God zelf is. Dat is de reden dat veel mensen geloven dat die “verschrikkelijke momenten in de geschiedenis” verwelkomd moeten worden. Volgens aartspriester Vsevolod Chaplin, de voormalige woordvoerder van de Russisch-Orthodoxe kerk, “sanctioneert God” de “vernietiging van de massa's” om “de samenleving te instrueren.”

Regeringsfunctionarissen, journalisten en intellectuelen hebben ook toespelingen gemaakt op de Apocalyps. De president van het Constitutionele Hof, Valeri Zorkin, heeft bijvoorbeeld gezegd dat het einde van de wereld al daar is en dat “het mysterie van de wetteloosheid al aan het werk is.” En Dmitri Kiselev, de “stem van het Kremlin,” heeft betoogd dat Rusland de VS “tot radioactieve as” kan reduceren.

Hoewel het Poetin misschien plezier doet dat hij de aandacht van het Westen krijgt, is de apocalyptische retoriek in Rusland nauw verwant met het afschilderen van Poetin als een soort messias, en Prochanov is niet bepaald de enige publieke figuur die dat beeld graag wil versterken.

In zijn roman uit 2007, De Apocalyps van Vladimir, noemt televisiejournalist Vladimir Solovjov Poetin “de tsaar en de profeet,” wiens missie het is om Rusland voor te bereiden op het Laatste Oordeel. Vladimir de Apostel, de verteller (in de eerste persoon) van het boek, vernietigt duizenden “zondaren,” waaronder de hele stad Krasnojarsk, door hen levend te verbranden. Veelzeggend genoeg meent Vladimir de Apostel dat de “zondaren,” die geen tijd hadden voor berouw, “slechts kermden.” Volgens Solovjov vereist de voorbereiding op de “langverwachte en prachtige dag van het Laatste Oordeel” dat Rusland de erfelijke “anti-democratische monarchie” herintroduceert, met Poetin als tsaar.

Dit gezichtspunt komt overeen met dat van andere doorsnee orthodoxe gelovigen. De volgelingen van één sekte denken dat Poetin de reïncarnatie is van de vroeg-christelijke missionaris Paul de Apostel. De oprichtster van de sekte, die zichzelf Moeder Fotina noemt, vertrouwt erop dat “God Poetin heeft aangesteld om Rusland voor te bereiden op de wederkeer van Jezus Christus,” omdat “hij de geest van een tsaar in hem heeft.”

Alexander Doegin, de leider van de Euraziatische beweging en mogelijk de chef-ideoloog van het Kremlin, noemt Poetinkatechon,” een orthodoxe leider die strijdt tegen het “koninkrijk van de Antichrist,” dat hij definieert als een mengeling van westerse “mondialisering, post-liberalisme, en de post-industriële samenleving.” Maar in plaats van de Apocalyps te willen afwenden, wil Doegin dat de Euraziatische beweging hem tot stand helpt komen. Zoals een deelnemer aan een panel van een Russisch radioprogramma onlangs zei: “De hedendaagse wereld verlangt net als de Middeleeuwen naar de Apocalyps,” omdat “de wereld zonder de Apocalyps ongelooflijk saai is.”

De afgelopen maanden is de steun onder het volk voor Poetin scherp afgenomen, waarbij zijn populariteit in de tweede helft van het voorbije jaar is gedaald van ruim 76% naar 66%. Tegelijkertijd is een soort neo-middeleeuws denken, gericht op de restauratie van de autocratische monarchie en de suprematie van de orthodoxe kerk, in Rusland aan een opmars bezig. Poetins “hel-en-verdoemenis”-retoriek zou het gedachtengoed van deze fundamentalisten kunnen weerspiegelen, die kernwapens zien als een “praktische oplossing” voor de problemen van de wereld.

Vertaling: Menno Grootveld

https://prosyn.org/sHmbA4Qnl