LONDEN – De langdurige poging van het Verenigd Koninkrijk om de Europese Unie te verlaten heeft twee illusies aan flarden geschoten waarmee de wereld sinds het einde van de Koude Oorlog heeft geleefd: die van de nationale soevereiniteit en die van de economische integratie, de twee 'eindpunten' van de geschiedenis volgens het beroemde essay van Francis Fukuyama uit 1989.
Juridisch bestaat de wereld uit 191 soevereine staten, die vrijelijk verdragen, overeenkomsten en associaties met elkaar kunnen aangaan om hun onderlinge relaties te regelen. Het Verenigd Koninkrijk is daar één van. Het onvermogen om een betekenisvolle aftocht uit de EU te bewerkstelligen zou de eerste keer in de moderne geschiedenis zijn dat een grote soevereine staat zich gedwongen ziet om deel te blijven uitmaken van een 'vrijwillige' unie omdat, hoewel die staat wettelijk gezien de vrijheid heeft om te vertrekken, het blazen van de aftocht te duur zou zijn.
Dwang moet worden begrepen als de overtreffende trap van druk, uiteenlopend van het gebruik van kracht enerzijds tot milde economische en culturele sancties anderzijds, waarbij de soevereiniteit van een land wordt afgemeten aan zijn kwetsbaarheid voor de diverse vormen van dwang waaraan het kan worden onderworpen.
LONDEN – De langdurige poging van het Verenigd Koninkrijk om de Europese Unie te verlaten heeft twee illusies aan flarden geschoten waarmee de wereld sinds het einde van de Koude Oorlog heeft geleefd: die van de nationale soevereiniteit en die van de economische integratie, de twee 'eindpunten' van de geschiedenis volgens het beroemde essay van Francis Fukuyama uit 1989.
Juridisch bestaat de wereld uit 191 soevereine staten, die vrijelijk verdragen, overeenkomsten en associaties met elkaar kunnen aangaan om hun onderlinge relaties te regelen. Het Verenigd Koninkrijk is daar één van. Het onvermogen om een betekenisvolle aftocht uit de EU te bewerkstelligen zou de eerste keer in de moderne geschiedenis zijn dat een grote soevereine staat zich gedwongen ziet om deel te blijven uitmaken van een 'vrijwillige' unie omdat, hoewel die staat wettelijk gezien de vrijheid heeft om te vertrekken, het blazen van de aftocht te duur zou zijn.
Dwang moet worden begrepen als de overtreffende trap van druk, uiteenlopend van het gebruik van kracht enerzijds tot milde economische en culturele sancties anderzijds, waarbij de soevereiniteit van een land wordt afgemeten aan zijn kwetsbaarheid voor de diverse vormen van dwang waaraan het kan worden onderworpen.