BAKOE – Van Bridgetown tot Nairobi en Parijs: geen enkel land is immuun voor de verergerende gevolgen van de klimaatcrisis. Elk jaar dat voorbijgaat, zijn we getuige van meer klimaatgerelateerde verwoestingen. In 2024 hebben we een aantal nieuwe records gevestigd: bosbranden in Chili hebben ruim veertienduizend huizen verwoest; extreme regenval in Brazilië heeft 478 steden verwoest en bijna twee miljoen mensen laten stranden in Bangladesh; en in juli beleefde de wereld de heetste dag ooit.
Afrika heeft slechts drie procent bijgedragen aan de historische uitstoot van broeikasgassen, maar toch heeft het continent te kampen met enkele van de ernstigste klimaatgerelateerde rampen. Deze kosten Afrika nu vijftien miljard dollar per jaar, waarbij door het klimaat veroorzaakte droogtes en overstromingen in 2023 voedselonzekerheid hebben veroorzaakt voor ruim veertig miljoen Afrikanen.
Omdat we ervan overtuigd zijn dat geen enkel land zou moeten kiezen tussen het bestrijden van de klimaatcrisis en het bestrijden van de armoede, hebben we besloten bij te dragen aan een ambitieuze hervorming van de internationale financiële architectuur. Het Paris Pact for People and the Planet, het Bridgetown Initiative en de Nairobi Declaration proberen elk een stukje van de puzzel te leveren. De huidige internationale dynamiek geeft ons hoop: veel hervormingspaden zijn geopend en sommige hebben resultaten opgeleverd. Er zijn echter nog veel meer inspanningen nodig en geen enkele optie mag over het hoofd worden gezien.
Van één belangrijk onderdeel wordt nog te weinig gebruik gemaakt: ‘solidariteitsheffingen.’ Dergelijk beleid is nodig om ervoor te zorgen dat iedereen een eerlijke bijdrage levert aan wat een wereldwijde inspanning zou moeten zijn. Er zijn delen van de economie die grotendeels niet belast worden en toch de planeet vervuilen. Dit geldt voor de zeevaart, de luchtvaart en natuurlijk de fossiele brandstoffenindustrie, die lage effectieve belastingtarieven geniet dankzij overheidssubsidies (in totaal naar schatting 7 biljoen dollar in 2022, volgens het Internationaal Monetair Fonds).
Deze heffingen kunnen een bijdrage leveren door een deel van de inkomsten toe te wijzen aan de ontwikkelingslanden. Een wereldwijde heffing van 0,1 procent op de aandelen- en obligatiehandel zou tot 418 miljard dollar per jaar kunnen opleveren. Een heffing op de scheepvaart van 100 dollar per ton kooldioxide kan 80 miljard dollar per jaar opleveren. Een heffing op de winning van fossiele brandstoffen van 5 dollar per ton CO2 zou 210 miljard dollar per jaar kunnen opleveren. Zelfs een gedeeltelijke herverdeling via solidariteitsheffingen zou een grote bron van voorspelbare klimaatfinanciering voor deze landen garanderen, en zo de stromen van officiële ontwikkelingshulp aanvullen zonder de bestaande schuldenlast te vergroten.
De voordelen zouden aanzienlijk zijn. Ondanks Afrika’s klimaatkwetsbaarheid, zijn enorme potentieel om hernieuwbare energie en cruciale mineralen te benutten, en zijn rol als mondiale koolstofput, ontvangt het continent veel minder klimaatfinanciering dan het nodig heeft. Solidariteitsheffingen zouden kunnen zorgen voor de financiering die nodig is om de groene ontwikkeling in Afrika en de rest van de wereld te bevorderen, vooral in kwetsbare lage- en middeninkomenslanden en kleine staten met weinig begrotingsruimte voor het opbouwen van veerkracht of klimaatmaatregelen.
Deze heffingen bestaan al. Ruim 30 dertig landen passen momenteel een belasting op financiële transacties toe en minstens 21 landen hebben een heffing op vliegtickets. Bovendien tonen zelfs kleinschalige initiatieven zoals de International Oil Pollution Compensation Funds de haalbaarheid aan van een internationaal herverdelingsmechanisme. Om deze modellen te repliceren en op te schalen is verdere internationale samenwerking nodig om marktontwrichtingen te beperken en een gelijk speelveld te behouden.
Daarom hebben we vorig jaar tijdens COP28 de Global Solidarity Levies Task Force opgericht. De taskforce, waarvan al dertien landen lid zijn, heeft het potentieel van heffingen op scheepvaart, luchtvaart, fossiele brandstoffen en financiële transacties onderzocht, evenals opties zoals heffingen op plastic of cryptocurrencies. Begin 2025 zullen we een handvol concrete voorstellen met strenge effectbeoordelingen openbaar maken. Deze zullen schaalbaar zijn – minstens honderd miljard dollar per jaar opbrengen – en vergezeld gaan van duidelijke beoordelingen van mogelijke externe effecten.
In de aanloop naar COP30 in Belém, Brazilië, volgend jaar, is politiek leiderschap essentieel voor het succes van het initiatief. COP29 deze maand biedt de juiste gelegenheid om onze opties te bespreken en op koers te komen voor succes. Ons plan is om een speciaal evenement te organiseren voor staatshoofden en regeringsleiders om verdere steun te verzamelen voor onze solidariteitscoalitie. Dit is een cruciale kans om ervoor te zorgen dat de New Collective Quantified Goal on Climate Finance van de Verenigde Naties solidariteitsheffingen omvat en klimaatfinancieringsstromen op gang brengt die zowel ambitieus als rechtvaardig zijn.
Als het gaat om aanvullende financieringsbronnen, verwijzen deskundigen vaak naar ‘innovatieve financiering.’ In het geval van mondiale solidariteitsheffingen is de enige vereiste innovatie ambitieus leiderschap in voldoende landen. Laat de tiende verjaardag van het klimaatverdrag van Parijs volgend jaar herinnerd worden als het moment waarop we als wereldgemeenschap samenkwamen om solidariteitsheffingen in te voeren, die de financiële instrumenten bieden die nodig zijn om de grote uitdaging van onze tijd aan te gaan. In de aanloop naar COP29 roepen we alle regeringen op om zich bij onze coalitie aan te sluiten en verwelkomen we de steun van het maatschappelijk middenveld, leiders uit het bedrijfsleven en multilaterale instellingen.
De auteurs zijn medevoorzitters van de Global Solidarity Levies Task Force.
Vertaling: Menno Grootveld
BAKOE – Van Bridgetown tot Nairobi en Parijs: geen enkel land is immuun voor de verergerende gevolgen van de klimaatcrisis. Elk jaar dat voorbijgaat, zijn we getuige van meer klimaatgerelateerde verwoestingen. In 2024 hebben we een aantal nieuwe records gevestigd: bosbranden in Chili hebben ruim veertienduizend huizen verwoest; extreme regenval in Brazilië heeft 478 steden verwoest en bijna twee miljoen mensen laten stranden in Bangladesh; en in juli beleefde de wereld de heetste dag ooit.
Afrika heeft slechts drie procent bijgedragen aan de historische uitstoot van broeikasgassen, maar toch heeft het continent te kampen met enkele van de ernstigste klimaatgerelateerde rampen. Deze kosten Afrika nu vijftien miljard dollar per jaar, waarbij door het klimaat veroorzaakte droogtes en overstromingen in 2023 voedselonzekerheid hebben veroorzaakt voor ruim veertig miljoen Afrikanen.
Omdat we ervan overtuigd zijn dat geen enkel land zou moeten kiezen tussen het bestrijden van de klimaatcrisis en het bestrijden van de armoede, hebben we besloten bij te dragen aan een ambitieuze hervorming van de internationale financiële architectuur. Het Paris Pact for People and the Planet, het Bridgetown Initiative en de Nairobi Declaration proberen elk een stukje van de puzzel te leveren. De huidige internationale dynamiek geeft ons hoop: veel hervormingspaden zijn geopend en sommige hebben resultaten opgeleverd. Er zijn echter nog veel meer inspanningen nodig en geen enkele optie mag over het hoofd worden gezien.
Van één belangrijk onderdeel wordt nog te weinig gebruik gemaakt: ‘solidariteitsheffingen.’ Dergelijk beleid is nodig om ervoor te zorgen dat iedereen een eerlijke bijdrage levert aan wat een wereldwijde inspanning zou moeten zijn. Er zijn delen van de economie die grotendeels niet belast worden en toch de planeet vervuilen. Dit geldt voor de zeevaart, de luchtvaart en natuurlijk de fossiele brandstoffenindustrie, die lage effectieve belastingtarieven geniet dankzij overheidssubsidies (in totaal naar schatting 7 biljoen dollar in 2022, volgens het Internationaal Monetair Fonds).
Deze heffingen kunnen een bijdrage leveren door een deel van de inkomsten toe te wijzen aan de ontwikkelingslanden. Een wereldwijde heffing van 0,1 procent op de aandelen- en obligatiehandel zou tot 418 miljard dollar per jaar kunnen opleveren. Een heffing op de scheepvaart van 100 dollar per ton kooldioxide kan 80 miljard dollar per jaar opleveren. Een heffing op de winning van fossiele brandstoffen van 5 dollar per ton CO2 zou 210 miljard dollar per jaar kunnen opleveren. Zelfs een gedeeltelijke herverdeling via solidariteitsheffingen zou een grote bron van voorspelbare klimaatfinanciering voor deze landen garanderen, en zo de stromen van officiële ontwikkelingshulp aanvullen zonder de bestaande schuldenlast te vergroten.
De voordelen zouden aanzienlijk zijn. Ondanks Afrika’s klimaatkwetsbaarheid, zijn enorme potentieel om hernieuwbare energie en cruciale mineralen te benutten, en zijn rol als mondiale koolstofput, ontvangt het continent veel minder klimaatfinanciering dan het nodig heeft. Solidariteitsheffingen zouden kunnen zorgen voor de financiering die nodig is om de groene ontwikkeling in Afrika en de rest van de wereld te bevorderen, vooral in kwetsbare lage- en middeninkomenslanden en kleine staten met weinig begrotingsruimte voor het opbouwen van veerkracht of klimaatmaatregelen.
BLACK FRIDAY SALE: Subscribe for as little as $34.99
Subscribe now to gain access to insights and analyses from the world’s leading thinkers – starting at just $34.99 for your first year.
Subscribe Now
Deze heffingen bestaan al. Ruim 30 dertig landen passen momenteel een belasting op financiële transacties toe en minstens 21 landen hebben een heffing op vliegtickets. Bovendien tonen zelfs kleinschalige initiatieven zoals de International Oil Pollution Compensation Funds de haalbaarheid aan van een internationaal herverdelingsmechanisme. Om deze modellen te repliceren en op te schalen is verdere internationale samenwerking nodig om marktontwrichtingen te beperken en een gelijk speelveld te behouden.
Daarom hebben we vorig jaar tijdens COP28 de Global Solidarity Levies Task Force opgericht. De taskforce, waarvan al dertien landen lid zijn, heeft het potentieel van heffingen op scheepvaart, luchtvaart, fossiele brandstoffen en financiële transacties onderzocht, evenals opties zoals heffingen op plastic of cryptocurrencies. Begin 2025 zullen we een handvol concrete voorstellen met strenge effectbeoordelingen openbaar maken. Deze zullen schaalbaar zijn – minstens honderd miljard dollar per jaar opbrengen – en vergezeld gaan van duidelijke beoordelingen van mogelijke externe effecten.
In de aanloop naar COP30 in Belém, Brazilië, volgend jaar, is politiek leiderschap essentieel voor het succes van het initiatief. COP29 deze maand biedt de juiste gelegenheid om onze opties te bespreken en op koers te komen voor succes. Ons plan is om een speciaal evenement te organiseren voor staatshoofden en regeringsleiders om verdere steun te verzamelen voor onze solidariteitscoalitie. Dit is een cruciale kans om ervoor te zorgen dat de New Collective Quantified Goal on Climate Finance van de Verenigde Naties solidariteitsheffingen omvat en klimaatfinancieringsstromen op gang brengt die zowel ambitieus als rechtvaardig zijn.
Als het gaat om aanvullende financieringsbronnen, verwijzen deskundigen vaak naar ‘innovatieve financiering.’ In het geval van mondiale solidariteitsheffingen is de enige vereiste innovatie ambitieus leiderschap in voldoende landen. Laat de tiende verjaardag van het klimaatverdrag van Parijs volgend jaar herinnerd worden als het moment waarop we als wereldgemeenschap samenkwamen om solidariteitsheffingen in te voeren, die de financiële instrumenten bieden die nodig zijn om de grote uitdaging van onze tijd aan te gaan. In de aanloop naar COP29 roepen we alle regeringen op om zich bij onze coalitie aan te sluiten en verwelkomen we de steun van het maatschappelijk middenveld, leiders uit het bedrijfsleven en multilaterale instellingen.
De auteurs zijn medevoorzitters van de Global Solidarity Levies Task Force.
Vertaling: Menno Grootveld