AMSTERDAM – De details van de wrede moord met voorbedachte rade op de Saoedische journalist Jamal Khashoggi zijn verbijsterend. Om te beginnen is er de locatie: niet een of ander donker steegje, maar het consulaat van het land in Istanboel. Vervolgens zijn er de vermeende daders: een team van 15 leden, onder wie een forensische arts die ooit in Australië heeft gewerkt en een bottenzaag heeft meegebracht, en een dubbelganger die de kleren van Khashoggi heeft aangetrokken – waarschijnlijk toen ze nog warm waren – en het pand stilletjes via de achterdeur heeft verlaten.
Maar de meest schokkende onthulling zou wel eens de volgende kunnen zijn: de Saoedi's wisten dat ze zouden wegkomen met deze moord.
Uit recente cijfers van UNESCO, de organisatie van de Verenigde Naties die onder meer de opdracht heeft om de veiligheid van journalisten in de hele wereld te bevorderen, blijkt dat de daders in negen van de tien gevallen nooit worden gestraft voor het vermoorden van een journalist. Omdat straffeloosheid de norm is, hebben de Saoedische autoriteiten de gok genomen dat zelfs als de moord aan het licht zou komen, de gevolgen niet zo erg zouden zijn. En ze hadden gelijk: hoewel openbare aanklagers in Saoedi-Arabië de doodstraf eisen voor vijf van de verdachten, is de internationale reactie tot nu toe lauw geweest.
Ondanks de wereldwijde aandacht voor de moord hebben de meeste leiders slechts beloofd sancties tegen Saoedi-Arabië te zullen “overwegen”; anderen hebben dat idee ondubbelzinnig van de hand gewezen. De Amerikaanse president Donald Trump heeft bijvoorbeeld gezegd dat hoewel de officiële Saoedische verklaring onbevredigend is, hij niet van plan is om te reageren door de wapenverkopen of de handel in te perken. Leiders in Frankrijk en Spanje hebben zich overeenkomstig uitgelaten.
Een dergelijke botheid laat zien dat als economische belangen tegenover de mensenrechten komen te staan, de eerstgenoemde altijd voorrang krijgen. Het is niet alleen de dood van een journalist die moet worden betreurd, maar ook de afbrokkeling van de burgerlijke vrijheden en de vrijheid van meningsuiting – met name in het Midden-Oosten.
Zoals het Comité ter Bescherming van Journalisten de afgelopen maand berichtte, hebben drie van de naaste regionale bondgenoten van Saoedi-Arabië – de Verenigde Arabische Emiraten, Egypte en Bahrein – verklaringen uitgegeven ter ondersteuning van de reactie van het koninkrijk op de moord op Khashoggi. De binnenlandse Saoedische en de pan-Arabische media volgden deze lijn ook, terwijl een legertje online-trollen snel aan het werk is gegaan om de heersers van het koninkrijk te verdedigen en zijn critici aan de schandpaal te nagelen.
At a time of escalating global turmoil, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided.
Subscribe to Digital or Digital Plus now to secure your discount.
Subscribe Now
Dit soort witwasserij beperkt zich niet tot de zaak-Khashoggi; het is zelfs nog lastiger om in de Arabische mainstream-media serieuze kritiek te vinden op de Saoedische oorlog in Jemen. Nu er tienduizenden doden te betreuren zijn en een verwoestende hongersnood miljoenen mensen de dood in dreigt te jagen, houden de nieuwsmedia van de regio nagenoeg hun mond over de rol van de interventionistische kroonprins van het koninkrijk, Mohammed bin Salman.
Als het de internationale gemeenschap werkelijk ernst is met de verdediging van de mensenrechten, de rechtsstaat en de democratische waarden, moet zij de wreedheid van Saoedi-Arabië veroordelen. Een van de machtigste landen van het Midden-Oosten is rechtstreeks verantwoordelijk voor het zaaien van dood, verderf en ellende. En toch vergoelijken de westerse landen deze activiteiten niet alleen; in sommige gevallen faciliteren zij die zelfs actief door de wapens te leveren.
Wiens belangen worden nu werkelijk gediend als Saoedi-Arabië een strategische bondgenoot van het Westen is? Het zijn beslist niet die van de gemarginaliseerde volkeren van Jemen, Bahrein en Syrië, noch die van de mensen die zich bekommeren om de mensenrechten, de gendergelijkheid en vele andere waarden die westerse leiders beweren hoog te houden.
Het is onmogelijk het belang van journalisten voor een land als Saoedi-Arabië te overdrijven. Zonder deze boodschappers van de waarheid zou institutionele en politieke corruptie nooit aan de kaak worden gesteld. Dat is de reden dat de buitengerechtelijke moord door Saoedische functionarissen op een journalist in het buitenland niet straffeloos voorbij mag gaan; regeringen moeten dringend hun bondgenootschap met het koninkrijk heroverwegen. Het eenvoudigweg veroordelen van schendingen van de mensenrechten zonder betekenisvolle sancties toe te passen zal het gedrag van het land niet veranderen.
Daarnaast moet de internationale gemeenschap ophouden de verantwoordelijkheid voor het onderzoek naar en de vervolging van de moord op journalisten af te schuiven op regeringen die hen dood wilden hebben. In de meeste gevallen is de rechtsstaat te zwak en zijn de mensen die aan de touwtjes trekken degenen die opdracht hebben gegeven tot de executies.
Misschien zal er in het geval van Khashoggi nooit sprake zijn van gerechtigheid, maar zijn dood mag niet tevergeefs zijn geweest. Regeringen die de transparantie en de vrijheid van meningsuiting een warm hart toedragen moeten samenwerken om een internationaal tribunaal op te richten voor de vervolging in gevallen van vermoorde journalisten in landen die niet in staat of bereid zijn dat zelf te doen. Het alternatief – het laten prevaleren van de straffeloosheid – zal criminelen vrij spel geven en de waarden uithollen die de journalistiek geacht wordt te verdedigen.
To have unlimited access to our content including in-depth commentaries, book reviews, exclusive interviews, PS OnPoint and PS The Big Picture, please subscribe
Less than two months into his second presidency, Donald Trump has imposed sweeping tariffs on America’s three largest trading partners, with much more to come. This strategy not only lacks any credible theoretical foundations; it is putting the US on a path toward irrevocable economic and geopolitical decline.
Today's profound global uncertainty is not some accident of history or consequence of values-free technologies. Rather, it reflects the will of rival great powers that continue to ignore the seminal economic and social changes underway in other parts of the world.
explains how Malaysia and other middle powers are navigating increasingly uncertain geopolitical terrain.
AMSTERDAM – De details van de wrede moord met voorbedachte rade op de Saoedische journalist Jamal Khashoggi zijn verbijsterend. Om te beginnen is er de locatie: niet een of ander donker steegje, maar het consulaat van het land in Istanboel. Vervolgens zijn er de vermeende daders: een team van 15 leden, onder wie een forensische arts die ooit in Australië heeft gewerkt en een bottenzaag heeft meegebracht, en een dubbelganger die de kleren van Khashoggi heeft aangetrokken – waarschijnlijk toen ze nog warm waren – en het pand stilletjes via de achterdeur heeft verlaten.
Maar de meest schokkende onthulling zou wel eens de volgende kunnen zijn: de Saoedi's wisten dat ze zouden wegkomen met deze moord.
Uit recente cijfers van UNESCO, de organisatie van de Verenigde Naties die onder meer de opdracht heeft om de veiligheid van journalisten in de hele wereld te bevorderen, blijkt dat de daders in negen van de tien gevallen nooit worden gestraft voor het vermoorden van een journalist. Omdat straffeloosheid de norm is, hebben de Saoedische autoriteiten de gok genomen dat zelfs als de moord aan het licht zou komen, de gevolgen niet zo erg zouden zijn. En ze hadden gelijk: hoewel openbare aanklagers in Saoedi-Arabië de doodstraf eisen voor vijf van de verdachten, is de internationale reactie tot nu toe lauw geweest.
Ondanks de wereldwijde aandacht voor de moord hebben de meeste leiders slechts beloofd sancties tegen Saoedi-Arabië te zullen “overwegen”; anderen hebben dat idee ondubbelzinnig van de hand gewezen. De Amerikaanse president Donald Trump heeft bijvoorbeeld gezegd dat hoewel de officiële Saoedische verklaring onbevredigend is, hij niet van plan is om te reageren door de wapenverkopen of de handel in te perken. Leiders in Frankrijk en Spanje hebben zich overeenkomstig uitgelaten.
Een dergelijke botheid laat zien dat als economische belangen tegenover de mensenrechten komen te staan, de eerstgenoemde altijd voorrang krijgen. Het is niet alleen de dood van een journalist die moet worden betreurd, maar ook de afbrokkeling van de burgerlijke vrijheden en de vrijheid van meningsuiting – met name in het Midden-Oosten.
Zoals het Comité ter Bescherming van Journalisten de afgelopen maand berichtte, hebben drie van de naaste regionale bondgenoten van Saoedi-Arabië – de Verenigde Arabische Emiraten, Egypte en Bahrein – verklaringen uitgegeven ter ondersteuning van de reactie van het koninkrijk op de moord op Khashoggi. De binnenlandse Saoedische en de pan-Arabische media volgden deze lijn ook, terwijl een legertje online-trollen snel aan het werk is gegaan om de heersers van het koninkrijk te verdedigen en zijn critici aan de schandpaal te nagelen.
Winter Sale: Save 40% on a new PS subscription
At a time of escalating global turmoil, there is an urgent need for incisive, informed analysis of the issues and questions driving the news – just what PS has always provided.
Subscribe to Digital or Digital Plus now to secure your discount.
Subscribe Now
Dit soort witwasserij beperkt zich niet tot de zaak-Khashoggi; het is zelfs nog lastiger om in de Arabische mainstream-media serieuze kritiek te vinden op de Saoedische oorlog in Jemen. Nu er tienduizenden doden te betreuren zijn en een verwoestende hongersnood miljoenen mensen de dood in dreigt te jagen, houden de nieuwsmedia van de regio nagenoeg hun mond over de rol van de interventionistische kroonprins van het koninkrijk, Mohammed bin Salman.
Als het de internationale gemeenschap werkelijk ernst is met de verdediging van de mensenrechten, de rechtsstaat en de democratische waarden, moet zij de wreedheid van Saoedi-Arabië veroordelen. Een van de machtigste landen van het Midden-Oosten is rechtstreeks verantwoordelijk voor het zaaien van dood, verderf en ellende. En toch vergoelijken de westerse landen deze activiteiten niet alleen; in sommige gevallen faciliteren zij die zelfs actief door de wapens te leveren.
Wiens belangen worden nu werkelijk gediend als Saoedi-Arabië een strategische bondgenoot van het Westen is? Het zijn beslist niet die van de gemarginaliseerde volkeren van Jemen, Bahrein en Syrië, noch die van de mensen die zich bekommeren om de mensenrechten, de gendergelijkheid en vele andere waarden die westerse leiders beweren hoog te houden.
Het is onmogelijk het belang van journalisten voor een land als Saoedi-Arabië te overdrijven. Zonder deze boodschappers van de waarheid zou institutionele en politieke corruptie nooit aan de kaak worden gesteld. Dat is de reden dat de buitengerechtelijke moord door Saoedische functionarissen op een journalist in het buitenland niet straffeloos voorbij mag gaan; regeringen moeten dringend hun bondgenootschap met het koninkrijk heroverwegen. Het eenvoudigweg veroordelen van schendingen van de mensenrechten zonder betekenisvolle sancties toe te passen zal het gedrag van het land niet veranderen.
Daarnaast moet de internationale gemeenschap ophouden de verantwoordelijkheid voor het onderzoek naar en de vervolging van de moord op journalisten af te schuiven op regeringen die hen dood wilden hebben. In de meeste gevallen is de rechtsstaat te zwak en zijn de mensen die aan de touwtjes trekken degenen die opdracht hebben gegeven tot de executies.
Misschien zal er in het geval van Khashoggi nooit sprake zijn van gerechtigheid, maar zijn dood mag niet tevergeefs zijn geweest. Regeringen die de transparantie en de vrijheid van meningsuiting een warm hart toedragen moeten samenwerken om een internationaal tribunaal op te richten voor de vervolging in gevallen van vermoorde journalisten in landen die niet in staat of bereid zijn dat zelf te doen. Het alternatief – het laten prevaleren van de straffeloosheid – zal criminelen vrij spel geven en de waarden uithollen die de journalistiek geacht wordt te verdedigen.
Vertaling: Menno Grootveld